05.06.2025 – Bayram Günlerinde Çalışma: Haklar, Yükümlülükler, Ücretler

Günlük Gelişmeler

ÇALIŞMA HAYATI

Yapay Zeka Kılıfında İnsan Gücü: Builder.ai’nin Yapay Zekâ Maskesi

2016 yılında kurulan ve uygulama geliştirmeyi yapay zekâ ile otomatikleştirdiğini iddia eden Builder.ai, 2025 Mayıs ayında ciddi bir skandalla gündeme geldi. Şirketin Natasha adlı yapay zekâ çözümünün gerçekte otomatik değil, büyük ölçüde Hindistan’da çalışan 700’den fazla yazılımcının emeğine dayandığı ortaya çıktı. Bloomberg ve Binance tarafından yayımlanan belgeler ve eski çalışanların açıklamaları, sistemin neredeyse tamamen manuel çalıştığını doğruladı.

Şirket, yaşanan güven kaybı ve mali kriz nedeniyle iflas başvurusunda bulundu. LinkedIn üzerinden yapılan açıklamada, geçmiş kararlar ve zorluklar nedeniyle başka seçenek kalmadığı ifade edildi.

Skandal yalnızca yapay zekâ iddialarıyla sınırlı kalmadı. Builder.ai’nin Hintli sosyal medya şirketi VerSe ile 2021-2024 yılları arasında hizmet alışverişi olmaksızın sahte fatura düzenlediği ve bu yolla gelirlerini yapay olarak şişirdiği iddia edildi. VerSe tarafı ise bu iddiaları reddetti.

Microsoft’un 2023’te 455 milyon dolarlık yatırım yaptığı Builder.ai’nin çöküşü, yapay zekâ girişimlerine yönelik yatırım ve denetim mekanizmalarının daha sıkı hale getirilmesi gerektiğini bir kez daha gündeme getirdi.

ARAŞTIRMA

Bayramlarda Hediyeleşme Alışkanlıkları Üzerinden Çalışan Beklentileri: Gelenekselden Dijitale Geçiş

Bayram gibi özel günlerde kurumsal hediyeleşme uygulamalarının çalışan deneyimi ve bağlılığı üzerindeki etkisini anlamak amacıyla, Pluxee’nin Akademetre iş birliğiyle yürüttüğü bu araştırma, farklı sektörlerden 500 çalışanın katılımıyla 26 ilde gerçekleştirilmiştir.

1. Genel Bulgular

  • %60 oranında çalışan, özel günlerde desteklenmenin, kurumlarına olan bağlılıklarını artıran önemli bir faktör olduğunu belirtti.
  • Çalışanlar, geleneksel hediyeler yerine, esneklik ve kişiselleştirme imkânı sunan dijital çözümleri (örneğin hediye kartı) tercih ediyor.
  • Hediye kartı gibi dijital jestlerin, çalışan bağlılığına doğrudan olumlu etkisi olduğu çalışanların %60’ı tarafından ifade edildi.

2. Kuşak Eğilimleri

  • X Kuşağı (%79) ve Z Kuşağı (%92) çalışanlar, dijital hediye çözümleri talep ettiklerini belirtti.
  • Bu oranlar, dijital beklentinin kuşaklar arası yaygınlığını ve kalıcılığını ortaya koyuyor.

3. Çalışan Beklentilerinde Dönüşüm

  • Günümüz çalışanı yalnızca hediye değil, aynı zamanda anlam, tercih hakkı ve esneklik de bekliyor.
  • Fiziksel hediyeler yerine, kendi yaşam tarzlarına ve ihtiyaçlarına uygun seçenekleri sunan kişiselleştirilebilir dijital çözümler talep ediliyor.

4. Kurumsal Strateji İçin Sonuç Ve Yorum

Pluxee Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Berna Şamiloğlu’na göre:

  • Çalışanları özel günlerde hatırlamak artık sadece “jest” değil, aynı zamanda stratejik bir memnuniyet ve bağlılık aracı.
  • Bu dönüşüm, kurumların çalışan deneyimini optimize etmek ve sadakati güçlendirmek adına esnek yan hak stratejilerini yeniden şekillendirmesini gerekli kılıyor.

YASAL DÜZENLEMELER VE YARGI KARARLARI

Yargı Kararları

Yargıtay: Vardiyalı Sistemde Tek Postada Israr, Haklı Fesih Sebebidir

Somut uyuşmazlıkta davacı, gündüz çalışmak istediğini, davalı ise davacının gece vardiyasında çalışmak istemediğini ifade etmektedir. Dava konusu işyeri otel olup, davalı tarafın da belirttiği gibi yirmi dört saat açık olan işyerlerindendir.
Mahkemece, davacının kahvaltıcı olarak işe alındığı ve işin niteliği itibariyle gece çalışmasını gerektirdiği, davacının gündüz çalışma talebinin kabul edilmemesi sebebiyle işten kendisinin ayrılmasının haklı bir sebep oluşturmadığı sonucuna varılmış ise de, bu kabul şekli hatalı olmuştur. Tanık anlatımlarında mutfak bölümünde postalar halinde çalışma sistemi uygulandığı ifade edilmekte olup,
tanıklar, davacının diğerlerinden farklı olarak, sürekli gece mesaisinde çalıştığını beyan etmiştir. Esasen davacı mutfak bölümünde görevli aşçı olup; dosya içerisinde mevcut ağır ve tehlikeli işler muayene giriş formunda da, davacı için “mutfak işinde çalışmaya uygundur” ibaresi yer almaktadır. Bu itibarla, kahvaltıcılık işinin çalışma postalarından bir tanesi olduğu anlaşılmaktadır. Davacının çalıştığı mutfak bölümünde, postalar halinde çalışma yapıldığı dosya kapsamı ile sabit olup, sadece davacının “kahvaltıcılık” görevi adı altında çalışma postalarının dışında tutulması yukarıda açıklanan ilke ve esaslar ile bağdaşmamaktadır.
Bu itibarla,
işyerinde postalar halinde çalışma yapıldığı sabit olmasına rağmen, davacının sürekli aynı postada çalıştırılmasının ilgili yasal düzenlemelere aykırı olduğu, bu aykırılığın giderilmesine yönelik talebin işverence yerine getirilmemesinin, çalışma şartlarının uygulanmaması anlamına geleceği değerlendirilerek, davacının iş sözleşmesinin İş Kanunu’nun 24/2-f alt bendi çerçevesinde haklı sebeple feshedildiğinin kabulü gerekir.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, E. 2017/9668, K. 2018/128, T. 16.01.2018

İtalya Veri Koruma Otoritesinden Uzaktan Çalışmada Konum Takibine 50.000 Euro Ceza

İtalya Veri Koruma Otoritesi (DPA), uzaktan çalışan personelin konum verilerini zorunlu olarak toplayan bir kamu kurumuna 50.000 Euro idari para cezası verdi. Kurum, çalışanların mesai takibi için “TimeRelax” adlı bir uygulamayı zorunlu tutarak, konum servislerini aktif etmelerini ve konumlarını bildirmelerini istiyordu. Ayrıca uygulama üzerinden yapılan giriş-çıkış işlemleri, gönderilen e-postalardaki konumlarla karşılaştırılarak “çifte damga” yöntemiyle denetleniyordu.

Bu uygulama sonucu bir çalışana disiplin süreci başlatılınca, çalışan durumu DPA’ya şikâyet etti. Soruşturma sonucunda şu tespitler yapıldı:

  • İşverenin savunmasında sendika onayı ve çalışan rızası dayanak olarak gösterildi, ancak DPA bu gerekçeleri yetersiz buldu.
  • Çalışanlardan alınan rızanın özgür iradeye dayanmadığı ve dolayısıyla geçerli hukuki dayanak oluşturmadığı belirtildi.
  • Veri Koruma Etki Değerlendirmesi (DPIA) yapılması gereken bu yüksek riskli işleme için DPIA yapılmadığı tespit edildi.
  • İzleme faaliyeti, GDPR’ın amaç sınırlaması, veri minimizasyonu, şeffaflık ve hukuka uygunluk ilkelerini ihlal etti.

Sonuç olarak, işverenin konum verilerini bu şekilde işlemesinin GDPR’a aykırı olduğu hükme bağlandı ve kurum 50.000 Euro ceza ile cezalandırıldı. Bu karar, özellikle uzaktan çalışmada işveren denetiminin sınırlarını çizmesi açısından emsal niteliği taşıyor.

GÜNÜN SORUSU VE BİLGİLERİ

Günün Sorusu

Günün Sorusu

SORU: Türkiye’den bir çalışanımız kalıcı olarak yurt dışı firmamıza nakil olacaktır. Çıkış işlemlerinde hangi haklarını ödemeli miyiz, bilgi ve yönlendirmenizi rica ederiz.

KISA BİLGİ

Bunu Biliyor Muydunuz?

Bayram Günlerinde İşçi Çalıştırılmasına Dair Kurallar

  • İşçi Rızası Şarttır: Bayram günlerinde çalıştırılacak işçiden önceden açık rıza alınması gerekir. Zorunlu bir uygulama söz konusu olamaz.
  • Ücrete %100 Zam Uygulanır: Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar için günlük ücretin iki katı ödenir.
  • Kısmi Çalışma da Ücrete Tabidir: Bayram günü sadece kısa süreli (örneğin 1 saatlik) çalışılmış olsa dahi, o günün tamamına ilişkin ücret tam olarak ödenmelidir.
  • Sözleşmeye Konulan Hariç Tutma Geçersizdir: “Bayram ücretleri aylık maaşa dahildir” gibi hükümler geçersiz sayılır; bayram ücreti ayrıca ödenmelidir.
  • İzinle Telafi Edilemez: Tatil günü yapılan çalışma karşılığında izin kullandırmak yeterli olmaz; mutlaka ücret ödenmelidir.
  • Yöneticiler de Hak Sahibi: Yönetici pozisyonundaki çalışanlar dahil olmak üzere herkes, bayramda çalışmaları hâlinde zamlı ücrete hak kazanır.
  • Mazeret İzniyle Çakışma Durumu: Bayram gününe denk gelen ücretli mazeret izinleri, izin süresini uzatmaz.
  • Feragat Geçerli Değildir: İşçinin bayram ücreti hakkından feragat ettiğini belirtmesi hukuken bağlayıcı olmaz; bu haktan sonradan dönülebilir.
  • Hafta Tatili Çakışması: Bayram tatili günü aynı zamanda işçinin hafta tatiline denk geliyorsa, ayrıca hafta tatili ücreti de ödenmelidir.
  • Bordroya Rağmen İspat Mümkün: Bordroda bayram ücreti yer almıyor ve çalışan bunu imzalamış olsa bile, yazılı delillerle bayramda çalıştığını ispatlayarak hakkını talep edebilir.

This email was sent to *|EMAIL|*

why did I get this?    unsubscribe from this list    update subscription preferences

*|LIST:ADDRESSLINE|*

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir