Günlük Gelişmeler

5 Puanlık Desteğin, İmalat Sektörü Haricinde 4 Puana Düşürülmesi

5 Puanlık desteğin, imalat sektörü haricinde 4 puana düşürülmesiyle ilgili SGK genelgesi yayınlanmıştır. Buna göre, 5 puanlık indirimden yararlanmaya devam edecek imalat sektörünün kapsamı belirlenirken, NACE Rev.2 Ekonomik Faaliyet Sınıflamasında “C (İmalat)” kısmında yer alan iş kolları dikkate alınacaktır. Başka bir ifade ile NACE kodu (işyeri sicil numarasının 2,3,4,5. Haneleri) 10.11.-33.20 dahil arasında olan işyerleri imalat sayılacaktır.

Bu indirimden yararlanabilmek için ayrı bir kanun numarası oluşturulmayacak olup “5510” kanun numarası seçilmek suretiyle bu indirimden yararlanılmaya devam edilecektir. Yararlanılacak indirim oranı iş yerinin iş kolu koduna (NACE kodu) göre sistem tarafından otomatik belirlenecektir.

Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2024: Türkiye’nin Mutluluk Seviyesi Düştü

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 14.02.2025 tarihlinde yayımladığı 2024 yılı Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre, mutlu olduğunu beyan eden bireylerin oranı 2023 yılında %52,7 iken, 3,1 puan azalarak %49,6’ya geriledi. Mutsuz olduğunu belirtenlerin oranı ise %14,5’e yükseldi.

• Mutlu olduğunu belirten erkeklerin oranı %46,9, kadınların ise %52,3 olarak ölçüldü. Ancak her iki grupta da mutluluk oranı bir önceki yıla kıyasla düştü.
• Evli bireylerin %52,5’i mutlu olduğunu ifade ederken, evli olmayanlarda bu oran %44,0 olarak gerçekleşti. Evli kadınların mutluluk oranı %55,4, evli erkeklerin ise %49,5 oldu.
• Tüm yaş gruplarında mutluluk seviyesi düşerken, sadece 25-34 yaş grubunda artış görüldü. Bu yaş grubunda mutluluk oranı %51,0 olarak kaydedildi. En büyük düşüş ise 45-54 yaş grubunda yaşandı; bu yaş grubundaki mutluluk oranı 7,1 puan azalarak %46,5 seviyesine indi.
• Bireylerin en büyük mutluluk kaynağı %72,9 ile aileleri oldu. Mutluluğun temel sebebi ise %68,3 ile sağlık olarak belirlendi. Bunu sevgi (%14,4), başarı (%8,9) ve para (%6,4) takip etti.
• Bireylerin %64,3’ü geleceğinden umutlu olduğunu belirtti. Erkeklerde bu oran %63,6, kadınlarda ise %64,9 olarak ölçüldü.
• Bireylerin genel yaşam memnuniyeti, 10 üzerinden 5,7 olarak hesaplandı. Kadınlarda bu oran 2023’e kıyasla 0,1 puan azalırken, erkeklerde 0,1 puan arttı.
• Kamu hizmetlerinden en yüksek memnuniyet %72,1 ile asayiş hizmetlerinde kaydedildi. Bunu ulaştırma (%67,4), sağlık (%63,2), SGK (%58,8), adli hizmetler (%55,9) ve eğitim (%53,5) takip etti.
• 2024 yılında Türkiye’nin en büyük sorunu %29,2 ile hayat pahalılığı olarak belirlendi. Eğitimin (%15,7) ve yoksulluğun (%14,0) da önemli sorunlar olduğu ifade edildi.

Çalışan Annelere Bakıcı Desteği Artırıldı

Sosyal Güvenlik Kurumu, Avrupa Birliği desteğiyle yürütülen EDUCARE II Projesi kapsamındaki destek tutarını 325 Euro’dan 510 Euro’ya yükseltti. Proje, 0-36 aylık çocuğu olan ve sigortalı çalışan annelere, eğitimli bakıcı çalıştırmaları şartıyla destek sağlıyor.

• Proje, Ankara, İstanbul ve İzmir’de yaşayan, 4/a (SSK) sigortalısı olan anneleri kapsıyor.
• Yarı zamanlı çalışan anneler de başvurabiliyor.
• Başvurular e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.

Projenin Kapsamı ve Etkisi

• 15,3 milyon Euro bütçeye sahip olan proje, aylık 3 bin 500 anne ve 3 bin 500 bakıcı olmak üzere toplam 7 bin kadının istihdamda kalmasını destekleyecek.
• Eğitimli ve sertifikalı çocuk bakıcılarının istihdamını teşvik ederek hem annelerin iş gücüne katılımını hem de kayıtlı istihdamı artırmayı hedefliyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, EDUCARE II Projesi’nin kadın istihdamına yönelik diğer projelerle birlikte başarılı bir şekilde sürdüğünü belirtti. Işıkhan, projenin hem anneleri hem çocukları hem de bakıcıları desteklediğini vurguladı.

Bakan Işıkhan: Meslek Lisesi Mezunlarına Ek Destek Sağlanacak

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, meslek lisesi mezunlarının Aktif İşgücü Programları kapsamında desteklendiğini duyurdu.

• İşbaşı Eğitim Programları kapsamında katılımcılara aylık 22.104 TL cep harçlığı ödeniyor.
• Meslek lisesi mezunları, kendi alanlarında katıldıkları programlarda %30 daha fazla ödeme alacak.
• Bu destekle mezunların bilgi ve tecrübe kazanarak uzmanlaşması hedefleniyor.
• İş gücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun politikaların sürdürüleceği belirtildi.

SGK, Bankalarla Promosyon Müzakerelerine Başlıyor: Hangi Banka Ne Kadar Promosyon Veriyor?

Slovenya’ya İhracatta Büyük Artış: Türk Firmaları İçin Hangi Sektörler Öne Çıkıyor?

Türkiye, Slovenya’ya tüm zamanların en yüksek aylık ihracatını gerçekleştirerek 371,5 milyon dolarlık dış satım yaptı. Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre ihracat %119,3 arttı.

• Otomotiv sektörü 170,9 milyon dolar ile en fazla ihracat yapan sektör oldu.
• Kimyevi maddeler ve mamuller 170,3 milyon dolarla ikinci sırada yer aldı.
• Çelik (5,5 milyon dolar), elektrik-elektronik (4,1 milyon dolar), iklimlendirme sanayisi (3,4 milyon dolar), hazır giyim (3,3 milyon dolar), makine ve aksamları (3,1 milyon dolar), tekstil (3,1 milyon dolar), demir ve demir dışı metaller (2,8 milyon dolar) ve madencilik ürünleri (911 bin dolar) Slovenya’ya ihracatta öne çıkan diğer sektörler oldu.

En Büyük İhracat Artışı:

• Kimyevi maddeler ve mamuller sektörü 163,7 milyon dolarlık artışla en büyük büyümeyi kaydetti.
• Otomotiv sektörü 31,7 milyon dolarlık artışla ikinci sırada yer aldı.

İhracatta Öne Çıkan İller:

• Kocaeli: 312,6 milyon dolar
• İstanbul: 18,1 milyon dolar
• Bursa: 17,2 milyon dolar
• Sakarya: 3,7 milyon dolar
• İzmir: 3,5 milyon dolar

Slovenya’da Öne Çıkan Fırsat Sektörleri: Otomotiv, enerji, lojistik, sağlık, inşaat, telekomünikasyon, güvenlik, bilişim teknolojileri, çelik, alüminyum, savunma ve havacılık.

Siemens Türkiye’de İşten Çıkarma Yapacak

Siemens Enerji, zarar eden rüzgar türbini işletmesi Siemens Gamesa’da maliyetleri azaltmak için işten çıkarmalara başladı.

• Türkiye’deki Ar-Ge tesisinde 100 çalışandan yaklaşık 60’ının işten çıkarılması planlanıyor.
• İspanya’da ise 130 çalışanın etkileneceği belirtiliyor.
  Şirket, Almanya ve İspanya’daki çalışan temsilcileriyle anlaşmaya vardığını duyurdu.
  İşten çıkarmaların devam edebileceği ve sayının binleri bulabileceği öne sürüldü.

Siemens, Gamesa’nın entegrasyon sürecinde maliyet tasarrufu sağlama hedefinde ilerlediğini belirtti. Önümüzdeki dönemde daha fazla iş kaybı yaşanabileceği tahmin ediliyor.

ABD’de 10 Bin Kamu Çalışanı İşten Çıkarıldı

ABD’de Trump ve Elon Musk’ın kamu bürokrasisini küçültme politikaları kapsamında 9.500’den fazla kamu çalışanı işten çıkarıldı. İşten çıkarmalar İçişleri, Enerji, Gaziler İşleri, Tarım ve Sağlık Bakanlıklarını kapsadı.

• İşten çıkarmalara ek olarak, 75.000 çalışan gönüllü işten ayrılma teklifini kabul etti.
• Bu durum, 2,3 milyonluk federal iş gücünün yaklaşık %3’üne denk geliyor.

Trump, federal hükümetin fazla şişkin olduğunu ve israfı artırdığını savunarak harcamaları azaltmayı hedefliyor. ABD’nin 36 trilyon dolar borcu ve 1,8 trilyon dolar bütçe açığı bulunuyor.

• Demokratlar, Trump’ın Kongre’nin bütçe yetkisini aşarak federal harcamalara müdahale ettiğini savunuyor.
• Cumhuriyetçiler ise bürokrasiyi küçültme politikasını büyük ölçüde destekliyor.

Etkilenen Kurumlar

• ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH), deneme süresindeki çalışanlarının yarısını kaybetti.
• ABD Ormancılık Hizmetleri, 3.400 yeni işe alımı sonlandırdı.
• Ulusal Park Hizmetleri, 1.000 çalışanını işten çıkardı.
• Gelir İdaresi (IRS), binlerce vergi memurunu işten çıkarmaya hazırlanıyor, bu da 15 Nisan’daki vergi beyan sürecini etkileyebilir.
• Kesintiler nedeniyle bazı kritik hizmetlerin aksayabileceği belirtiliyor. Özellikle orman yangınları sonrası itfaiyeci alımlarının durdurulması, büyük risk oluşturuyor.

Trump Yönetimi, İşten Çıkardığı Nükleer Güvenlik Çalışanlarını Ertesi Gün Geri Almak İstedi

ABD Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi (NNSA), 13 Şubat’ta işten çıkardığı nükleer güvenlik çalışanlarını bir gün sonra yeniden işe almak istedi ancak bu kişilere ulaşmakta zorluk yaşadı.

NBC News’in NNSA iç yazışmalarına dayandırdığı haberine göre, işten çıkarılan çalışanların kurumsal e-posta hesapları kapatıldığı için yetkililer doğrudan iletişim kuramadı.

• Yetkililer, çalışanlara diğer personel üzerinden ulaşmaya çalıştı.
• 14 Şubat’ta kurum içi gönderilen bir e-postada, bazı çalışanların işten çıkarılma kararının iptal edildiği ancak onlarla iletişim kuracak bir yol bulunmadığı belirtildi.

Bu işten çıkarmalar, Trump’ın talimatı ve Elon Musk’ın yönettiği Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) kapsamında yapılan kamu küçültme politikalarının bir parçası olarak gerçekleşmişti.

İngiltere’de İş Güvensizliği Artıyor: İşverenler Vergi Yüküyle İşten Çıkarmalara Yöneliyor

İngiltere’de işverenler, Nisan ayından itibaren yürürlüğe girecek vergi artışlarına hazırlanırken, iş güveninin azalmasıyla birlikte son 10 yılın en büyük işten çıkarma dalgasına hazırlanıyor. Chartered Institute of Personneland Development (CIPD) tarafından yapılan ankete göre, işten çıkarma niyetleri Covid pandemisi dışında en yüksek seviyeye ulaştı. İşverenler, özellikle ulusal sigorta primlerindeki artış ve ulusal geçim ücretindeki %6,7’lik yükseliş nedeniyle maliyet baskısı altında olduklarını belirtiyor.

Küçük İşletmeler Federasyonu (FSB) tarafından yapılan ayrı bir ankette de küçük işletmelerin vergi artışlarından büyük endişe duyduğu ortaya çıktı. Küçük firmalar arasında güven endeksi keskin bir düşüş göstererek -64,5 puana geriledi ve konaklama sektörü en büyük kaybı yaşadı.

Öte yandan, işverenlerin yeni işe alımları iptal etmeye ve çalışanları işten çıkarmaya başlamasıyla işsizlik oranında artış bekleniyor. Aralık ayında işsizlik oranının %4,5’e yükseldiği öngörülüyor. Ayrıca, 2025’te yürürlüğe girmesi beklenen istihdam hakları yasası, küçük işletmeler için büyük bir stres kaynağı olarak görülüyor. Ankete katılan işverenlerin %90’ı yeni düzenlemeler konusunda endişeli olduklarını dile getirdi.

AİHM: İhbarcılar Misillemeye Karşı Korunmalı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Ermenistan’da bir ihbarcının ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Karara konu olan olayda, ihbarcı eski işverenine iç kanallar aracılığıyla üst düzey bir yöneticinin usulsüzlüklerini bildirdi. Ancak bu yönetici, ihbarcıya karşı hakaret davası açarak davayı kazandı ve ihbarcı yüksek tazminat ödemeye ve özür dilemeye mahkûm edildi.

AİHM, Ermenistan mahkemelerinin bu kararının, ihbarcının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini belirtti. Mahkeme ayrıca, ihbarcıların misillemeye karşı korunmasının sadece iş ilişkisi devam ettiği sürece değil, iş akdinin sona ermesinden sonrada geçerli olduğunu vurguladı. Bu karar, kamu yararına yapılan ihbarların korunması gerektiğini bir kez daha teyit etti.

Aon 2025 Global Çalışan Duyarlılığı Araştırması Raporu

Aon’un 23 ülkeden 9.000’den fazla çalışanla gerçekleştirdiği 2025 Global Çalışan Duyarlılığı Araştırması, çalışanların genel olarak işlerinden memnun olmadığını ve %60’ının önümüzdeki 12 ay içinde iş değiştirmeyi düşündüğünü ortaya koymaktadır. Çalışanlar iş-özel yaşam dengesi ve wellbeing’e önem verirken, yetenek geliştirme konusunda yeterince motive hissetmemektedir.

• Çalışanların %60’ı önümüzdeki yıl iş değiştirmeyi planlıyor.
• İş tatminsizliği ve kariyer gelişimi, temel motivasyon kaynakları arasında.
• Çalışanlar, iş paylaşımı ve teknolojisiz saatler gibi uygulamaları en değerli yan haklar arasında görüyor.
• Sağlık sigortası ve izin süreleri en çok önemsenen ek faydalar arasında.
• Üst düzey yöneticilerin %22’si yapay zekanın sektörde büyük değişim yaratacağını düşünürken, giriş seviyesindeki çalışanlarda bu oran %11.
• Çalışanların %64’ü yapay zekanın işlerine etkisinden emin değil.
• Hibrit çalışanlar işverenlerinden en fazla değer gördüğünü hissediyor.
• Tamamen uzaktan çalışanlar kendilerini değersiz hissetmeye %52 daha yatkın.
• Çalışanların %47’si, rekabetçi maaş ve anlamlı yan hakları işveren seçiminde kritik buluyor.
• %42’si daha iyi yan haklar karşılığında maaştan feragat edebileceğini belirtiyor.
• Çalışanların yalnızca %38’i hayat ve maluliyet sigortası gibi haklara erişimi olduğunu düşünüyor.
• %72’si yan hakların kişiselleştirilmesini istiyor, ancak sadece %41’i seçim yapabiliyor.

Jenerasyonlara Göre Öncelikli Yan Haklar

• Z Kuşağı: Sağlık sigortası, iş-özel yaşam dengesi, ücretli izin.
• Y Kuşağı: Sağlık sigortası, ücretli izin, iş-özel yaşam dengesi.
• X Kuşağı: Sağlık sigortası, ücretli izin, emeklilik birikimi.
• Baby Boomers: Emeklilik birikimi, ücretli izin, sağlık sigortası.

İşverenler İçin Stratejik Çıkarımlar

• Çalışan bağlılığı: Maaş, yan haklar ve şirket kültürü birleşimi kritik.
• Etkili iletişim: Çalışanların yan haklardan tam yararlanabilmesi için daha şeffaf bilgilendirme şart.
• Esneklik: Çalışma saatleri ve iş modellerinde daha fazla esneklik, çalışan bağlılığını artırabilir.

Yargıtay: Prim Alacağının Ödenmediğini İşveren Kanıtlamalı

Davacı işçi, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai, yıllık izin, resmi tatil ücreti ve prim alacağı talebiyle dava açmıştır. İlk Derece Mahkemesi, işçinin istifa ettiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatını reddetmiş, prim alacağının kanıtlanmadığına karar vermiştir. Fazla çalışma alacağı ise kabul edilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi de işçinin istifa ettiği ve prim hakkı bulunmadığı gerekçesiyle kararı onamıştır.

Yargıtay, işverenin eşit işlem borcuna aykırı hareket ettiğini ve primlerin ödendiğini ispat yükünün işverene ait olduğunu belirterek, işçinin prim alacağı talebinin reddinin hatalı olduğunu ifade etmiştir. İşyerinde ciroya bağlı prim uygulandığını ve işçinin 3 ayda bir 500TL prim hakkı bulunduğunu kabul ederek, Bölge Adliye Mahkemesi kararını bozmuştur.

İşçinin mal veya hizmet üretiminde daha istekli hâle gelmesi ve başarısının artması için işverence ödül niteliğinde verilen ek ödeme prim olarak adlandırılabilir. Prim ödemesinde amaç, işçinin daha verimli bir şekilde çalışmaya özendirilmesidir. Primin kişiye özgü olması sebebiyle ikramiyeden farklı olarak prim ödemelerinin genel bir nitelik taşıması gerekmez. Bununla birlikte, işveren tarafından ayrımı haklı kılan geçerli nedenler olmadığı sürece prim uygulaması yönünden de işverenin eşit davranma borcu söz konusudur. İşçinin prime hak kazanması için işyerinde prim ödemesini gerektiren dönemin sonuna kadar çalışmış olması gerekmez. İşyerinde çalışılan süreyle sınırlı olmak üzere işçinin prim talep hakkı vardır. Primlerin ödendiğini ispat yükü işveren üzerindedir.

Yargıtay9. Hukuk Dairesi, E.2022/11374, K. 2022/14598, T. 09.11.2022

Mahkeme Kararı: Yarı Zamanlı Çalışanlara Fazla Mesai Ayrımcılığı Yapılamaz

Almanya Federal İş Mahkemesi (BAG), tam zamanlı çalışanlara fazla mesai ücreti ödenmesini öngören ancak yarı zamanlı çalışanlara aynı hakkı tanımayan toplu iş sözleşmesi (MTV) hükmünü ayrımcılık olarak değerlendirdi ve yarı zamanlı çalışanların da orantılı olarak fazla mesai ek ödemesi alması gerektiğine hükmetti.

Davacı, bir diyaliz merkezinde tam zamanlı çalışanın %40’ı kadar çalışan bir yarı zamanlı işçi idi. İşveren ile sendika arasında yapılan toplu iş sözleşmesi (MTV), fazla mesai ek ödemelerinin yalnızca tam zamanlı çalışanların aylık çalışma saatlerini aşması durumunda ödenmesini öngörüyordu. Çalışanın Mart 2018’de 129 saat 24 dakika fazla çalışmasına rağmen ek ödeme veya zaman kredisi verilmedi. Davacı, 38 saat 39 dakikalık ek zaman ödemesi ve üç aylık kazanç tutarında ayrımcılık tazminatı talep etti.

BAG, Avrupa Adalet Divanı’ndan (EUGH) AB hukukuna ilişkin görüş aldıktan sonra, MTV’nin ilgili hükmünü geçersiz saydı. Nesnel bir neden olmaksızın yarı zamanlı çalışanların fazla mesai ücretinden mahrum bırakılması ayrımcılık yasağının ihlalidir. Davacı aynı zamanda cinsiyet nedeniyle dolaylı olarak ayrımcılığa uğradı, çünkü işverenin yarı zamanlı çalışanlarının %90’ından fazlası kadındı. Bu nedenle 250 Euro tazminat ödenmesine karar verildi. Tazminat miktarı, işçinin uğradığı manevi zararı karşılamak ve işverene caydırıcı bir etki yapmak için yeterli bulundu.

Günün Sorusu

SORU: Ailesiyle birlikte yaşayan bir çalışanımızın babası engelli olup engel oranı %84 oranındadır. Çalışanın vergi indirimi ve yan hakları bakımından nasıl bir yol izlemeliyiz?

CEVAP: Engellilik indirimi uygulamasında bakmakla yükümlü olunan kişi, engelli kişinin tabi olduğu çalışma mevzuatı veya bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumunun mevzuatına göre bakmakla yükümlü sayılan anne, baba, eş ve çocuklarıdır.

İşçinin engelli olan anne ya da babası için indirimden yararlanabilmesinin koşulu, bu kişilerin geçiminin söz konusu işçi tarafından sağlanıyor olmasıdır. Yani işçi anne ya da babası engelli diye engellilik indiriminden doğrudan yararlanamaz. Aynı zamanda anne ya da babanın işçinin bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olması gerekir.

Çalışanınızın babası, bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında ise engel oranı %40’ın üzerinde olduğundan, babasından dolayı vergi indiriminden yararlanabilir. Bunun için bakmakla yükümlü olunduğuna ilişkin belge ve engelli sağlık raporu ile vergi dairesine müracaat etmesi gerekir.

Bunu Biliyor Muydunuz?

İşten Çıkışlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Fesih bildiriminin yazılı alması: İşverenin işten çıkarma kararını sözlü olarak iletmesi yeterli değildir. Fesih bildirimi yazılı olmalı ve işten çıkarılma gerekçesi açıkça belirtilmelidir.
• Performans gerekçesiyle yapılan her fesih direkt geçerli sayılmaz: İşveren, performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarma iddiasını somut belgelerle kanıtlamak zorundadır. Uyarılar, değerlendirme raporları ve eğitim kayıtları olmadan yapılan fesih mahkemede geçersiz sayılabilir.
• İşe iade davası konusunda sürelere dikkat edilmesi: Eğer işe iade süreci yürütülecekse işten çıkarıldıktan sonra 1 ay içinde arabulucuya başvurulması gerekir.
• Tazminat ve diğer hakların kontrolü: Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kullanılmayan yıllık izin ücretleri gibi tüm hakların eksiksiz ödenmesine dikkat edilmelidir.
• Belgelerin imzalanmadan kontrolü: İşten ayrılırken hazırlanan belgeler kontrol edildikten sonra imzalanmalıdır.