Günlük Gelişmeler

Mücbir Sebep Halinin Uzatılmasına İlişkin Duyuru

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun duyurusuna göre Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde mücbir sebep hali 31 Mayıs 2025 tarihine kadar uzatılmıştır.

Duyuruda şu ifadelere yer verilmiştir:

“Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep ili İslâhiye ve Nurdağı ilçelerinde 30/11/2024 günü sonu itibarıyla sona eren mücbir sebep hali 31/5/2025 tarihine kadar uzatılmıştır. Belirtilen illerde yaşanan deprem felaketi nedeniyle;-Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep ili İslâhiye ve Nurdağı ilçelerinde faaliyet gösteren ve Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen kriterlere sahip mükelleflerden 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı çalıştıran işyerleri için,-Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep ili İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar ile diğer sigortalılar ve genel sağlık sigortalıları için, 5510 sayılı Kanunun 91 inci maddesi kapsamında gerekli işlemlerin tesis edilmesi Kurum Yönetim Kurulumuzun 16/11/2025 tarihli ve 2025/53 sayılı Kararı ile uygun görülmüştür.”

Kamu Ödemelerinde Yeni Dönem: TROY Kart Zorunluluğu Geldi

16.01.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Genelge kapsamında kamu idareleri, belediyeler, il özel idareleri, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların iştirakleriyle özelleştirme kapsamındaki kamuya ait kuruluşlar yer alıyor. Bu kurumların harcamaları, emekli maaşları, sosyal yardım ödemeleri, öğrenci burs ve kredi destekleri, esnaf ve çiftçilere yönelik teşvik ödemeleri artık TROY kart üzerinden yapılacak.

Hangi işlemleri kapsıyor?

• Kamu personeline yapılacak özlük ödemeleri
• Emekli aylıkları
• Avans suretiyle kartlara yapılan ön ödemeler
• Sosyal yardım ödemeleri
• Öğrenci burs ve kredi destekleri
• Çiftçi, esnaf gibi gruplara yapılan destek ve teşvikler
• Toplu taşıma, yemek, kimlik ve öğrenci kartlarına yönelik ödemeler
•  Banka protokollerine konu olan diğer ödemeler

Türkiye’de Sosyal ve Ekonomik Uyumu Teşvik Etmek İçin Özel Sektörün Güçlendirilmesi II – FOSTER II

GSS Primi Borçluları İçin Önemli Düzenleme*

Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi borçluları yıl sonuna kadar sağlık hizmeti alabilecekler.

Kamu hizmetlerinden indirimli veya ücretsiz yararlanacakların belirlenmesine yönelik ilgili Bakanlar Kurulu kararında değişiklik yapan Cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Kararla, GSS prim borcu bulunanların devlet ve üniversite hastanelerinde sağlık yardımı alabilmelerinde, söz konusu Bakanlar Kurulu kararından muaf tutulmalarına ilişkin süre sınırı 31 Aralık 2024 tarihinden 31 Aralık 2025 tarihine uzatıldı. Karar 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere 17 Ocak itibariyle yürürlüğe girdi.

İngiliz Enerji Şirketi BP, 4.700 Çalışanını İşten Çıkarıyor

İngiliz enerji şirketi BP, toplam iş gücünün %5’ine denk gelen 4.700 çalışanını işten çıkarma kararı aldığını duyurdu. geçen yıl maliyetlerini düşürmek, performansı iyileştirmek ve rekabet gücünü artırmak için başlattığı program kapsamında işten çıkarmalara yönelik de karar alındı.

Şirket, çalışanlarına, söz konusu program kapsamında 4.700 pozisyonun etkilenebileceğini açıkladı. Bu rakam, BP’nin toplam iş gücünün %5’ine karşılık geliyor. Şirketin halihazırda 87.800 çalışanı bulunuyor. BP ayrıca yüklenici firmalardaki 3.000 pozisyonun da kesileceğini duyurdu.

İngiliz şirket, geçen yıl açıkladığı program kapsamında, maliyetlerini 2026 sonuna kadar 2 milyar dolar azaltma hedefi belirlemişti.

İş Yerinde Üretken Yapay Zeka (GenAI) Kullanımı ve İşverenler İçin Politikalar

Üretken Yapay Zeka (GenAI), iş yerinde belge hazırlama, araştırma ve fikir üretme gibi görevlerde verimliliği artırma potansiyeline sahiptir. Ancak, veri güvenliği, gizlilik ihlalleri, fikri mülkiyet hakları ve çalışan performansı gibi riskler, işverenlerin bu teknolojiyi düzenleyen bir politika geliştirmesini gerektirir.

GenAI’nin Tanımı ve Faydaları:

• GenAI, mevcut verilere dayanarak yeni ve yaratıcı içerikler üretebilen bir yapay zeka türüdür.
• Çalışanlar GenAI’yi zaman kazandıran bir araç olarak görmektedir. Birleşik Krallık’ta çalışanların %31’i bu araçları işlerinde kullanmak için kişisel olarak ödeme yapmaktadır.
• Pearson’ın araştırmasına göre, GenAI 2026’ya kadar tekrarlayan görevlerde haftalık 19 milyon saat tasarruf sağlayabilir.

Riskler:

• Veri Güvenliği ve Gizlilik: Çalışanlar, gizli bilgileri GenAI’ye aktarma riski taşır.
• Kalite ve Güvenilirlik: GenAI’nin yanlış bilgi (“halüsinasyon”) üretme veya güncel olmayan veri kullanma riski vardır.
• Disiplin ve Performans Sorunları: Çalışanların iş ürünlerini doğrudan GenAI’ye dayandırması kalite ve etik sorunlarına yol açabilir.
• Ayrımcılık: GenAI, önyargılı veri setlerine dayanarak ayrımcı sonuçlar üretebilir.

Neden Bir Politika Gereklidir?

• GenAI’nin faydalarını optimize ederken riskleri yönetmek için bir çerçeve sağlar.
• Çalışanların GenAI kullanımını düzenlemek, gizlilik ihlallerini ve hataları önler.
• Politika, disiplinsizlik veya performans sorunlarında işverenlere sağlam bir temel sunar.

Politika İçeriği Önerileri:

• İş yerinde hangi GenAI araçlarının kullanılabileceği.
• GenAI’nin hangi görevlerde kullanılmasına izin verildiği ve kullanımın açıklanması gerekip gerekmediği.
• Üretilen içeriğin doğruluğunun kontrol edilmesi.
• Gizli bilgilerin korunması ve telif hakkı ihlallerinin önlenmesi.
• Kullanımın izlenmesi ve çalışanların gizliliği.
• Politikaya uyulmamasının sonuçları (örneğin, disiplin cezaları).

Z Kuşağı’nın İşe Katılmama ve İşe Alım Süreçlerindeki Sorunlar: Career Catfishing

Birleşik Krallık’ta ortaya çıkan “career catfishing” (iş hayatında ghosting) trendi, özellikle Z Kuşağı’nın işe alım süreçlerindeki tutum ve davranışlarına odaklanarak aynı zamanda bu durumun küresel iş gücü ve işe alım pratiklerindeki etkileri irdelemektedir.

• Kariyer Catfishing Nedir?

  Gen Z’nin %34’ü, işe alındıkları ilk gün dahi iş yerine gelmiyor. Bu durum, sosyal medyanın iş kavramını değiştirmesi ve işverenlerin kötü işe alım süreçleriyle ilişkilendiriliyor.

• Araştırmaların Bulguları:
  • Gen Z’nin %53’ü uzaktan çalışmayı tercih ediyor ve daha düşük maaş ya da terfisizlik riskini göze alıyor.
  • Kötü işe alım süreçleri ve uzun bekleme süreleri gençlerin işverenlere karşı tepkisel davranmasına neden oluyor.
• İşverenlerin Yaklaşımı:
  İşverenlerin sadece %12’si yeni mezunların işe hazır olduğunu düşünüyor. Şirketler, işe alım ve eğitim süreçlerini yeniden gözden geçirmek zorunda.
• Kültür Çatışması ve Çözüm:
  Gen Z’nin beklentileri ve kurumsal kültür arasındaki çatışma devam ediyor. AI’nin işe alım süreçlerinde daha fazla yer alması insan etkileşimini azaltırken, gençler hala gelir elde etmek için iş hayatına uyum sağlamak zorunda.

2025 Küresel Riskler Raporu: Yapay Zeka, Göç ve İklim Değişikliği

2025 Küresel Riskler Raporu, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan ve 20 yıllık risk analizinin bir parçası olan kapsamlı bir çalışmadır. Rapor, çevresel, jeopolitik, toplumsal, ekonomik ve teknolojik risklerin 2 yıl, 10 yıl ve uzun vadeli etkilerini analiz etmektedir.

Raporun çalışma hayatına odaklanan önemli başlıkları:

1. İş Gücü Yetersizlikleri ve Yetenek Açığı: Raporda, küresel iş gücü piyasalarında yetenek açığının giderek derinleştiği vurgulanmıştır. Bu durum özellikle teknoloji, sağlık ve yenilenebilir enerji gibi yüksek vasıflı iş gücü gerektiren sektörlerde hissedilmektedir.
2. Sosyal Kutuplaşma: Toplum içindeki eşitsizlikler ve kutuplaşma, iş gücü piyasalarını ve sosyal uyumu olumsuz etkilemektedir. Bu durum, çalışanlar arasındaki güven eksikliğini ve sosyal çatışmaları tetiklemektedir.
3. Yapay Zeka ve Otomasyonun Etkileri: Teknolojik ilerlemeler, yapay zeka ve otomasyonun yaygınlaşmasıyla birlikte iş yerlerinde daha fazla entegrasyon sağlamaktadır. Ancak bu durum, iş kayıpları ve vasıfsızlaşma riski yaratırken, aynı zamanda çalışanlar üzerinde uyum baskısı oluşturmaktadır.
4. İşçi Haklarının Aşınması: İnsan hakları ve işçi haklarının zayıflaması, çalışma ortamlarında ciddi bir endişe kaynağı olarak tanımlanmıştır. Özellikle düşük gelirli çalışanlar ve savunmasız gruplar bu durumdan etkilenmektedir.
5. Dijitalleşme ve Uzak Çalışmanın Yaygınlaşması: Uzaktan çalışma, işverenler için operasyonel avantajlar sağlarken, çalışanlar için izolasyon, tükenmişlik ve iş-yaşam dengesi gibi yeni sorunlar yaratmaktadır.
6. Göç ve Çalışma Hayatı: Zorunlu göç ve yerinden edilme durumları, iş gücü piyasalarını etkileyerek çalışma izinleri, ücret eşitsizliği ve entegrasyon sorunlarını gündeme getirmektedir.
7. İklim Değişikliğinin Etkileri: İklim değişikliği, tarım, enerji ve ulaşım sektörlerinde işgücü talebini değiştirmekte, bu durum yeni riskler ve fırsatlar yaratmaktadır.
8. Kadın ve Genç İstihdamındaki Eşitsizlikler: Kadınların ve gençlerin iş gücü piyasasına erişimindeki engeller devam etmektedir. Bu durum, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitlik açısından kritik bir sorun olarak ele alınmaktadır.

İşveren Tarafından Eğitime Gönderilen Çalışanın Sınavda Kopya Çekmesi Fesih Nedeni Midir?

“….davacının davalı işveren tarafından yurtdışına eğitim için gönderilip eğitim sırasında sınavda kopya çektiği ve bu durumun gittiği yabancı ülkede bulunan eğitim kuruluşu tarafından işverene bildirilerek, feshe yetkili makam tarafından hak düşürücü süre içerisinde davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin anlaşılmasına göre; davacının yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle sonucu itibariyle doğru olan kararın bu gerekçeyle onanmasına, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 27.04.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2016/10578, K. 2017/7315, T. 27.04.2017

Trabzon Üniversitesi’nde Kişisel Veri İhlali

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun “Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükler” başlıklı 12. maddesinin (5) numaralı fıkrası “İşlenen kişisel verilerin kanuni olmayan yollarla başkaları tarafından elde edilmesi hâlinde, veri sorumlusu bu durumu en kısa sürede ilgilisine ve Kurula bildirir. Kurul, gerekmesi hâlinde bu durumu, kendi internet sitesinde ya da uygun göreceği başka bir yöntemle ilan edebilir.” hükmünü amirdir.

Veri sorumlusu sıfatını haiz Trabzon Üniversitesi tarafından Kurula iletilen veri ihlal bildiriminde özetle;

• Veri sorumlusu personeli ve öğrencilerine ait bazı bilgilerin siber saldırganlar tarafından internet üzerindeki yasadışı platformlarda satışa sunulduğu,
• İhlalin 01.11.2023 tarihinde başladığı ve 01.06.2024 tarihinde tespit edildiği,
• İhlalden etkilenen kişisel verilerin; kimlik (ad soyad, T.C. numarası, doğum tarihi, anne ve baba adı, doğum yeri), iletişim (e-posta adresi, telefon no (iş ve cep numarası)), özlük (kurumsal sicil no, unvan, öğretmen ve öğrenci ders programlarının bulunduğu dosyalar) ve lokasyon verileri olduğu,
• İhlalden etkilenen kişi sayısının 25.237 olduğu,
• İhlalden etkilenen ilgili kişi grubunun; veri sorumlusu personeli ve öğrencileri olduğu bilgilerine yer verilmiştir.

Davacının Kökenine Yapılan Atıf Ayrımcılık Olarak Değerlendirildi

Davacı …. şirketinde çalışan kadın bir operatör olarak görev yaparken, yöneticileri ve iş arkadaşları tarafından kökenine atıfta bulunan “la Libanaise” (Lübnanlı) şeklinde hitap edilmesinin kendisini hedef aldığını ve ayrımcılığa uğradığını iddia ederek, bu kapsamdaki maddi manevi zararlarının tazmini talebiyle işveren şirkete dava açmıştır.
Davalı şirket, bu ifadelerin yalnızca uygunsuz bir dil kullanımı olduğunu ancak bunun ayrımcılık oluşturmadığını savundu. Ayrıca, bu ifadelerin işyerindeki diğer çalışanlarla davacı arasında herhangi bir farklı muamele yaratmadığını ifade ederek davanın reddini talep etti.

Mahkeme Kararı;
Çalışanlar arasında kıyaslama yapılması şart değildir.
Kişinin onurunu zedeleyen ya da düşmanca bir ortam yaratan her türlü davranış, ayrımcılık olarak değerlendirilebilir.
Davacının kökenine atıfta bulunan ifadeler, ayrımcılık varlığına yönelik açık bir temeldir.
Bir çalışanı etnik kökeni ile tanımlamak,ayrımcılık teşkil eden bir davranış olarak değerlendirilmiştir.

Günün Sorusu

SORU: Bir çalışanımızın çocuğundan dolayı vergi indirimi süresi 25.12.2024 tarihinde sona ermişti. Vergi İndirimi 07.01.2025 tarihi itibariyle yeniden verilmiştir. Bu durumda Ocak ayı için yine tam olarak mı yoksa kıst olarak mı hesaplanacaktır?

CEVAP: İstisnayı yine tam olarak uygulayacağız. Vergi indirimlerinde, yazının o ay içinde olması yeterli, kıstelyevm uygulama değil, tam uyguluyoruz.

Bunu Biliyor Muydunuz?

İş Sözleşmesini Sona Erdirme Anlaşması (İkale)

• Tarafların karşılıklı iradeleri ile anlaşıp iş sözleşmesini sona erdirmelerine ikale sözleşmesi denilmektedir.
• İkale bir bozma sözleşmesidir ve Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine tabidir.
• İş Kanunu’nda bu fesih türü yer almasa da, taraflardan birinin karşı tarafa ilettiği iş sözleşmesinin karşılıklı feshine dair sözleşme yapılmasını içeren bir açıklamanın diğer tarafın da bunu kabulü ile bozma sözleşmesi (ikale) kurulmuş olur.​
• İkale açık bir biçimde veya örtülü olarak gerçekleşebilir.
• Yapılan ikalenin geçerliliği bakımından öğreti ve yargının aradığı temel hususlar, ikalenin sonuçları hakkında işçinin “bilgilendirilmiş olması” ve ikale için işçinin “makul bir yararı” bulunmasıdır.
• İkale sözleşmesi yapılarak işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kullanılmayan izinlerin ücretinin ödenmesi gibi yasal haklar yanında ayrıca makul bir yarar sağlanması gerekmektedir. Yargı kararlarına işçinin makul bir yararı olmadan işe iade davası hakkından vazgeçmesinin doğru olmadığı belirtilmektedir. Bu makul yarar da en azından 4 aylık ücret tutarında olması halinde Yargıtay tarafından kabul görmektedir.