Günlük Gelişmeler

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) Ekim 2024: Yıllık %30,70 Artış*

TÜİK’in 20.11.2024 tarihli verilerine göre, Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), 2024 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %30,70 artış gösterdi. Aylık bazda ise %0,09 artış yaşandı. YD-ÜFE’nin bir önceki yılın Aralık ayına göre artışı %23,45, on iki aylık ortalamalara göre ise %47,62 oldu.

Sanayinin iki sektörü, madencilik ve taş ocakçılığı, yıllık %33,52 oranında artış gösterirken, imalat sektöründe bu artış %30,65 olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarında ise ara mallarında %28,23, dayanıklı tüketim mallarında%36,56, dayanıksız tüketim mallarında %31,09, enerjide %4,74 ve sermaye mallarında %38,71 artış görüldü.

Aylık değişimlerde, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü %0,23 artış gösterirken, imalat sektöründe bu oran %0,08 oldu. Ana sanayi gruplarından dayanıklı tüketim mallarında %1,08 artış görülürken, dayanıksız tüketim mallarında %0,10 azalma yaşandı. Enerji sektörü ise %3,59 artış gösterdi.

Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi’ne Göre Asgari Ücret Tahminleri*

2025 yılı Ocak-Temmuz dönemi memur ve emekli maaş artışları, TÜİK’in Aralık ayı enflasyon verisiyle netleşecek. Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre, 6 aylık enflasyonun %16,09 olması bekleniyor. Temmuz-Ekim dönemi TÜFE artışı %12,06 olarak kaydedilirken, toplu sözleşme zammıyla birlikte memur maaş zammı şimdilik % 7,99 olarak hesaplandı. Kesin oran, Kasım ve Aralık verilerinin ardından belirlenecek.

2024 yılsonu enflasyon tahmini %44,81 olarak öngörülürken, bu hesaba göre memur maaşlarında enflasyon farkı %5,53, toplam zam oranı ise %11,87 olarak tahmin ediliyor. SSK ve Bağ-Kur emekli maaş zamları da bu oranlara paralel şekilde artacak.

Sendikalardan Meclis’e Asgari Ücret ve Vergi Ziyareti*

Türk-İş, Hak-İş ve DİSK Genel Başkanları, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile bir araya gelerek çalışma hayatına ilişkin taleplerini iletti. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, grup başkanvekilleri ve Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanıyla da görüşeceklerini, ana sorunların ücretler, emekliler ve vergi yükü olduğunu vurguladı. Atalay, asgari ücretin geçim ücreti olması gerektiğini ve enflasyonun çalışanların alım gücünü erittiğini ifade etti.

DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, asgari ücretin belirlenme sürecindeki yanlış politikalara dikkat çekerek, enflasyonun ücretleri baskılayarak düşürülemeyeceğini savundu.

Hak-İş Başkanı Mahmut Arslan ise Asgari Ücret Komisyonunun daha katılımcı bir yapıya kavuşturulması gerektiğini belirterek, asgari ücretin artırılması yönünde yapıcı çalışmalara destek vereceklerini ifade etti.

Örtülü İşsizlik Alarm Veriyor*

Türkiye’de resmi işsizlik oranı, parasal sıkılaştırmaya rağmen gerileyerek %8,7olarak açıklansa da örtülü işsizlik hızla artıyor. TÜİK’in Hane Halkı İşgücü Araştırması’na göre, iş aramaktan umudunu kesen ve düzensiz süreli çalışan kişiler resmi işsiz tanımına dahil edilmediği için işsizlik oranı olduğundan düşük görünüyor.

• Gerçek İşsizlik Oranı %26,5: Resmi verilere ek olarak “potansiyel işgücü” ve “eksik istihdam” kategorisindeki bireyler dahil edildiğinde toplam işsiz sayısı 10,6 milyonu, işsizlik oranı ise % 26,5’i buluyor.
• Umutsuzların Sayısı 4,3 Milyon: İş aramayı bırakan 4,3 milyon kişi arasında kadınlar büyük çoğunluğu oluşturuyor.
• Eksik İstihdam Artışı: Haftada 40 saatten az çalışanların sayısı 3,3 milyona ulaştı.
• İşgücü ve İstihdam Verileri: Resmi işgücü sayısı 35,8 milyon iken, potansiyel işgücü dahil edildiğinde toplam sayı 40,1 milyona çıkıyor.

TÜİK’in Hane Halkı İşgücü Araştır­ması, anket yöntemiyle gerçekleşti­riliyor. Anketin referans dönemi için­de istihdamda olmayan kişilerden iş aramak için son 4 hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az bi­rini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan çalışma çağındaki kişiler “işsiz” kabul edili­yor. Başka deyişle işsiz olduğu halde bu şartlara uymayanlar, örneğin iş arama kanallarını ilgili dönemde kullanmamış olanlar, iş olsa işbaşı yapmaya hazır olduğu halde umudunu yitirip iş aramayı bı­rakmış veya ertelemiş işsizler, sayıya dahil edilmiyor. Resmi işsizlik rakamları, yalnızca belli kriterlere uyan kişileri kapsadığı için gerçek işsizliği tam olarak yansıtmıyor ve örtülü işsizliğin büyümesi alarm veriyor.

Türkiye’deki Şirketlerde Babalık İzni Uygulamaları*

Türkiye’deki şirketler, çalışanlarına daha aile dostu haklar sunarak babalık izni sürelerini yasal sınır olan 5 günün ötesine taşıyor.

Özellikle AstraZeneca Türkiye (2 hafta), Avon Türkiye (4 hafta), Barilla Türkiye (12 hafta), Boyner Grup (4 hafta), Danone Türkiye (3 hafta), Eczacıbaşı Topluluğu (3 hafta), ING Türkiye (8 hafta), JTI (20 hafta), Logitech Türkiye(18 hafta), L’Oréal Türkiye (6 hafta), MSD Türkiye (12 hafta), Mustela Türkiye(4 hafta), Nestlé Türkiye (4 hafta), Novartis Türkiye (14 hafta), Petrol Ofisi(3 hafta), Pfizer Türkiye (12 hafta), Procter & Gamble Türkiye (8 hafta), Sanofi Türkiye (14 hafta), Shell Türkiye (8 hafta), Siemens Türkiye (2 hafta),Unilever Türkiye (3 hafta), Vodafone Türkiye (16 hafta) gibi şirketler uzunbabalık izni sunarak öncü rol üstleniyor.

Bu uygulamalar, iş-yaşam dengesini destekleyerek çalışan sadakati ve memnuniyetini artırıyor. Babalık iznininyaygınlaşması hem aile değerlerine katkı sağlıyor hem de toplumsal cinsiyeteşitliğine yönelik önemli bir adım olarak görülüyor.

Sabıka Kayıtlarının Gizlenmesi: New York İşverenleri İçin Yeni Yükümlülükler

New York’ta yürürlüğe giren Clean Slate Yasası, belirli sabıka kayıtlarının otomatik olarak gizlenmesini ve işverenlerin bu bilgilere erişimiyle ilgili yeni düzenlemeleri içeriyor.

Otomatik Sabıka Gizleme

• Hafif suçlar, ceza süresinin sona ermesinden 3 yıl sonra, ağır suçlar ise 8 yıl sonra otomatik olarak gizlenecek.
• Cinsel suçlar, şiddet içerikli cinsel suçlar ve cinayet gibi ağır suçlar gizlenmeyecek.
• Çocuk, yaşlı veya engelli bakımı gibi alanlarda parmak izi bazlı kontrol yapması gereken işverenler, gizlenmiş kayıtlara erişmeye devam edecek.

İşverenler İçin Yeni Yükümlülükler

• İşverenler, sabıka kaydı içeren arka plan raporlarını bireylere sağlamak, yanlış bilgi düzeltme hakkını bildirmek ve New York Düzeltme Yasası’nın 23-A Maddesi’ni iletmek zorunda.
• Gizlenmiş sabıka kayıtlarını yasa dışı bir şekilde ifşa eden işverenler hukuki sorumlulukla karşılaşabilir.

Starling Bank’te Yeni Hibrit Çalışma Düzeni Çalışanların İş-Yaşam Dengesini Zorluyor

İngiliz Bankası Starling Bank, CEO Raman Bhatia’nın Mart ayında başlattığı yeni bir politika kapsamında, hibrit çalışanlardan ayda en az 10 gün ofise gelmelerini talep ediyor. Ancak çalışanlar, sınırlı masa ve park alanları nedeniyle bu politikanın pratik olmadığını ve iş-yaşam dengelerini olumsuz etkilediğini belirtiyor. Bankanın toplam 3.231 çalışanı için yalnızca 900 masası bulunuyor.

Guardian’ın haberine göre, şirketin İK ekibi, mevcut ofis alanlarının tüm çalışanları ağırlamak için yeterli olmayabileceğini kabul etti ve yeni alan yaratma yolları üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Starling Bank ise bu değişikliğin işbirliğini artırmayı ve müşterilere daha iyi hizmet sunmayı hedeflediğini belirtti. Bunun yanı sıra, tamamen uzaktan veya esnek çalışma düzenine sahip çalışanlar bu şartlardan muaf tutuluyor.

Bu adım, pandemi sonrası ofise dönüşü teşvik eden birçok şirketin politikalarıyla paralellik gösteriyor. Örneğin, Goldman Sachs 2023’te personelini haftada beş gün ofise dönmeye zorlayan ilk büyük şirketlerden biri oldu, Amazon ise Ocak 2025’te benzer bir uygulama başlatacak.

Hava Kirliliğinin Çalışma Hayatına Etkisi: Yeni Delhi’deki Kamu Çalışanlarının Yarısı Evden Çalışacak

Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de hava kirliliği kritik seviyelere ulaşarak halk sağlığını tehdit etmeye devam ediyor. Eyalet Çevre Bakanı Gopal Rai, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, kötüleşen hava kalitesi nedeniyle kamu kurumlarındaki personelin yarısının evden çalışması yönünde karar alındığını duyurdu.

Yeni Delhi’de hava kalitesi endeksi, “şiddetli” kategorisinin üst sınırını aşarak son yılların en kötü düzeyine ulaştı. Başkentte hava kirliliğini azaltmak amacıyla temiz enerji kullanmayan kamyon ve benzeri taşıtların şehre girişi yasaklandı. Buna ek olarak, okullarda 10. ve 12. sınıflar dışındaki tüm öğrenciler için yüz yüze eğitime ara verildiği açıklandı.

Alınan bu tedbirlerin, bölgedeki yüksek kirlilik oranlarını düşürmek ve halk sağlığını korumak amacı taşıdığı belirtiliyor. Yeni Delhi’de hava kirliliği genellikle motorlu taşıt emisyonları, sanayi kaynaklı kirlilik, tarım yakıtları ve mevsimsel faktörler nedeniyle zirveye ulaşıyor.

Singapur, Yapay Zeka İle Alınan İşe Alım Kararlarında Adil İstihdam Prensiplerini Vurguluyor

Singapur’daki işverenler, işe alım veya terfi kararları verirken yapay zeka (AI) kullanıyor olsalar bile, Adil İstihdam Uygulamaları Yönergelerine uymak zorundadır. Çalışma Bakanı Dr. Tan See Leng, işverenlerin bu teknolojiyi kullanırken önyargıyı önlemeye yönelik düzenlemelere ve yönergelere dikkat etmeleri gerektiğini belirtti. Eğer AI kullanımı ayrımcılığa yol açarsa, çalışanlar veya iş başvurusunda bulunanlar, şikayetlerini çözmek için Adil ve İlerici İstihdam Uygulamaları için Üçlü İttifak’a (TAFEP) başvurabileceklerdir. TAFEP, işverenlerle birlikte çalışarak adil istihdam uygulamalarının sağlanmasına yardımcı olacaktır.

Bakan Tan See Leng ayrıca, hükümetin AI’nin sorumlu kullanımını teşvik ettiğini ve AI destekli İK araçlarının kullanımına dair yönergeleri izlemeye devam ettiğini belirtti. Şu ana kadar, AI kullanımından kaynaklanan ayrımcılık şikayetleri alınmamış olsa da, hükümet mevcut düzenlemelerin yeterliliğini düzenli olarak değerlendirecek ve gerekirse güncelleme yapacaktır.

İşyerinde Refah 2024: Temel Bulgular ve Karşılaşılan Zorluklar

HR Grapevine, 300’den fazla üst düzey İK uzmanı ile yaptığı anketin sonuçlarını açıkladı. Anket, Birleşik Krallık’taki işverenlerin çalışanlarının zihinsel, fiziksel ve finansal refahını nasıl algıladığını, ele aldığını ve ölçtüğünü incelemektedir. Bulgular, iş gücünde refahın önemine dair endişe verici bir tablo çizmektedir.

• Liderlik Desteği Eksikliği: İK profesyonellerinin yalnızca %35’i, üst düzey liderlerinin iş gücündeki refahı artırmaya inandığını ifade etti. Bu durum, işyerlerinde refah konusunda üst düzey yönetimin eksik desteğini gösteriyor.
• Zihinsel Sağlık Durumu: Son 12 ayda, iş gücünün zihinsel sağlığında %36’lık bir artış gözlemlendiğini belirten İK profesyonelleri, %28’lik bir düşüş bildirenlerden daha fazla. Ancak genel olarak, zihinsel sağlık konusunda ciddi bir iyileşme sağlanamadığı görülüyor.
• Tükenmişlik Sorunu: %54’lük bir oran, tükenmişliği kurumsal bir sorun olarak tanımlıyor. Bu, işyerlerinde çalışanların psikolojik ve fiziksel olarak tükenmesinin yaygın olduğunu ortaya koyuyor.
• Yaşam Maliyeti Krizi: %90’ı, yaşam maliyeti krizinin çalışanların refahı üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu belirtiyor. Bu durum, finansal stresin çalışanların genel sağlığına olan etkisini gözler önüne seriyor.
• Engeller ve Zorluklar: İK profesyonelleri, tükenmişlik (%42), finansal yatırım eksikliği (%40) ve liderlik desteği eksikliğini (%38) bu yaygın işyeri sorunlarının üstesinden gelmenin en büyük engelleri olarak sıralıyor.
• İK Profesyonellerinin Kendi Refahı: Yaklaşık %48’lik bir oran, son 12 ayda kendi refahını bulmada azalma yaşadığını belirtiyor. Bu, İK profesyonellerinin, iş gücündeki refah sorunlarını çözmek için yeterli kaynak ve destek bulamadığını gösteriyor.

İhtiyari Arabuluculuk Anlaşma Tutanağının Geçerliliği

Dosyada bulunan “ihtiyari arabuluculukta arabuluculuk anlaşma belgesi-tutanağı” ve “ihtiyari arabuluculukta son tutanak” başlıklı belgelerin incelenmesinde, arabulucunun arabuluculuk faaliyetinin başında tarafları; arabuluculuğun esasları, süreci ve sonuçları hakkında aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmediği ve arabuluculuk anlaşma tutanağının niteliği ve hukuki sonuçları hakkında taraflara gerekli açıklamaları yapmadığı görülmektedir. Aynı zamanda “ihtiyari arabuluculukta arabuluculuk anlaşma belgesi-tutanağı” ve “ihtiyari arabuluculukta son tutanak” başlıklı belgelerde çelişkili ifadelerin bulunduğu görülmektedir. Bu hâlde arabuluculuk görüşmeleri usulüne uygun olarak yerine getirilmediğinden işin esasına girilerek karar verilmesi gerekirken geçerli bir anlaşma belgesi bulunduğu ve anlaşılan konularda dava açılamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olmuştur.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2024/2065, K.2024/3897, T. 29.2.2024

İtalyan Mahkemesi, Pandemi Sırasında Şirket Binasına İzinsiz Çalışanın Sözleşme Feshini Hukuka Aykırı Buldu

İtalyan Yüksek Mahkemesi, bir sendika temsilcisinin pandemi sırasında şirket binasına izinsiz girmesi nedeniyle iş akdinin feshedildiği davada işçinin lehine karar verdi. Mahkeme, feshi hukuka aykırı buldu ve şu gerekçeleri sıraladı:

• İşçinin eylemleri, şirket hijyen ve güvenlik kurallarına zarar veren davranışlarla ilgili toplu iş sözleşmesi (CCNL) hükümleri çerçevesinde değerlendirilebilir. Ancak bu hükümlerde fesih yerine daha hafif yaptırımlar (kınama, para cezası veya askıya alma) öngörülmüştür.
• Mahkeme, sözleşmede açıkça belirtilmeyen durumların, benzer ihlallerle eşitlenebileceğini belirtti. Ancak bu değerlendirme, sözleşmenin “açıklayıcı” muhafazakar yaptırımları içerip içermediğine bağlıdır.
• Yüksek Mahkeme, sözleşmede muhafazakar yaptırımlar öngörülüyorsa fesih kararının meşru olmadığını vurguladı. Ayrıca, yargıçların bu tür durumlarda sözleşme hükümlerine uygun yaptırımları değerlendirme yetkisi olduğunu ifade etti.

Sonuç olarak, Mahkeme, fesih kararının toplu iş sözleşmesi hükümleriyle uyumlu olmadığını belirterek iş akdinin feshedilmesini hukuka aykırı buldu.

Günün Sorusu

SORU: Yurt dışında çalışan eski bir çalışanımız, eksik prim günlerinin borçlanmasını yapıp, emeklilik başvurusunda bulunabilir mi? Kendisi yurt dışında yaşıyor, online olarak bu işlemleri tamamlayabilir mi?

CEVAP: Yurt dışı borçlanması yaparak emeklilik gün sayısını tamamlayıp, EYT kapsamında aylık alabilir.

Ancak yurtdışında çalışıyorsa, bu durum işe yaramayacaktır. Çünkü borçlanma yapıp emekli olan kişiler, yurtdışında çalışamıyorlar.

Ayrıca borçlanma işlemleri online değil, ilgili Konsolosluktan 3201 sayılı Kanun uyarınca belge alıp, Türkiye’de başvuru yapması gerekecek.

Bunu Biliyor Muydunuz?

SGK İdari Para Cezalarını Ödeme Süreci

• Tebliğ ve Tahakkuk: İdari para cezaları, ilgili kişiye tebliğ edilerek tahakkuk eder.
• Ödeme Süresi: Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödeme yapılması gerekmektedir.
• İtiraz Hakkı: Eğer itiraz yapılırsa, aynı 15 gün içinde itiraz başvurusu yapılmalıdır.
• İtirazın Etkisi: İtiraz, cezaya ilişkin tahsilat sürecini durdurur ve beklemeye alır.
• Mahkemeye Başvuru: İtirazın reddedilmesi durumunda, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde mahkemeye başvurulabilir.
• Kesinleşme: 30 gün içinde dava açılmaması halinde, idari para cezası kesinleşir.
• Davanın Etkisi: İdari para cezasının ödenmesi, dava hakkını ortadan kaldırmaz.
• İndirim: Eğer ödeme, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılırsa, ceza tutarından %25 indirim uygulanır ve geri kalan %75’lik kısmı ödenir.
• Gecikme Zammı: Dava açılması, tahsilat sürecini durdurmaz. Ödeme yapılmadan dava açılırsa, gecikme zammı ve cezası ile birlikte ödeme yapılır.