Günlük Gelişmeler

ÇSGB Vedat Işıkhan’dan Önemli Açıklamalar

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Işıkhan’ın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki sunumunda iş gücü piyasası ve sosyal güvenlik sistemine yönelik öne çıkan başlıklar şöyle:

• Uzaktan ve Hibrit Çalışma Düzenlemeleri: Bakan Işıkhan, pandemi sonrası hızla yaygınlaşan uzaktan ve hibrit çalışma modellerinin iş güvencesi ve çalışa nhakları açısından yeni düzenlemelere ihtiyaç yarattığını belirtti. Bu kapsamda, iş gücü piyasasının yeni dinamiklerine uyum sağlayacak mevzuat çalışmaları devam ediyor.
• Göçmen İşçilerin Sosyal Hakları: Göçmen işçilerin sosyal haklarının korunması ve entegrasyon süreçlerinin geliştirilmesi için yeni düzenlemeler yapıldı. Bakanlık, uluslararası iş gücü politikalarında değişiklikler gerçekleştirerek göçmen işçilerin sosyal haklarını güçlendirmeyi hedefliyor.
• Düşük Gelirli Çalışanlar için Destekleyici Politikalar: Artan eşitsizliklere karşı düşük gelirli çalışanlara yönelik sosyal desteklerin artırılması için çalışmalar yapılacağı ifade edildi. Türkiye’de de düşük gelirli kesimlere yönelik sosyal güvenlik programları güçlendirilecek.
• Deprem Bölgelerinde Ek İstihdam: Depremlerden etkilenen bölgelerde kamu hizmetleri için yaklaşık 66 bin kişilik Toplum Yararına Programlar (TYP) ödeneği tahsis edildi ve 2025 yılı için 10 bin ek TYP sağlanacağı duyuruldu. Bu programlar, bölgedeki işveren ve çalışanların desteklenmesine yönelik olarak devam edecek.
• Sendikalaşma Oranının Artırılması: Sendikalaşmayı teşvik eden politikalar sonucu, 2023 yılında işçilerin sendikalaşma oranı %14,80’e, memurların sendikalaşma oranı ise %75,18’e ulaştı. Bakanlık, sendikalaşma oranlarının daha da artırılmasına önem verdiğini belirtti.
• Yeni İş Kanunu Çalışmaları: Bakanlık, iş barışını güçlendirecek ve sosyal güvenliği sağlayacak bir İş Kanunu hazırlığı içinde. Yeni yasa, işveren ve çalışan hakları arasında adil bir denge kurmayı hedefliyor.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Stratejisi: 2025 yılında toplanacak Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi ile yeni stratejik belgeler hazırlanarak iş sağlığı ve güvenliği öncelikleri belirlenmeye devam edecek.
• İstihdamın Artırılması ve İşsizlik Oranlarının Düşürülmesi: Bakanlık, iş gücüne katılım oranlarını artırırken işsizliği tek haneli seviyelere çekmeyi hedefleyen stratejik programlar yürütüyor. Özellikle kadın ve gençlerin istihdama katılımını artırmayı amaçlayan “İş Pozitif” programı, bu yıl 700 bin kadını iş gücüne kazandırdı.

Şirket ve Ticari Araçlar İçin UTTS: Fiş ve Fatura Düzenlemelerinde Yeni Standart

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), 1 Ocak 2025’ten itibaren akaryakıt alımlarını gider olarak beyan eden her vergi mükellefi için zorunlu tutulacaktır. Bu işletmeler, işletmesine dahil olan ve ticari amaçla kullandığı her taşıta Taşıt Tanıma Birimi (TTB) cihazı taktırmakla yükümlü sayılacaktır. UTTS, akaryakıt bayileri, ticari araç filoları ve taşımacılık şirketleri gibi belirli işletmeler için zorunlu hale gelecektir.

Bu sistem, akaryakıt alımlarını gider olarak beyan eden tüm ticari araçlar için zorunlu olacak ve akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgileri otomatik olarak kaydedilecek. Bu sayede fiş ve faturaların doğru ve güvenli bir şekilde düzenlenmesi sağlanacak​.

Şirket araçları için, araç sahiplerinin UTTS’ye uygun bir şekilde entegrasyon sağlamaları gerekmektedir.

Bireysel araç sahiplerinin de yakıt giderlerini vergisel açıdan beyan etmeleri durumunda, aynı işlemleri gerçekleştirmeleri gerekmektedir.

İşverenlerin Gözü Yeşil Teşvik ve Yasada

Yeşil dönüşüm sürecinde, Türkiye’nin iş dünyası gözlerini, bir süredir beklenen İklim Yasası ve yeşil yatırımlara yönelik teşviklere çevirmiş durumda.COP29 Taraflar Konferansı’nda Türkiye’nin bu konudaki yaklaşımının netleşmesi bekleniyor. Büyük sanayi kuruluşları, sürdürülebilir rekabetçilik hedefleri doğrultusunda yeşil dönüşüm yatırımlarını hızlandırmaya devam ediyor.

İklim Kanunu ile ilgili çalışmaların tamamlandığını ve 2025 yılına kadar yasalaşacağı açıklanırken, hükümetin yeşil finansman mekanizmaları ve dijital dönüşüm hedefleri doğrultusunda hazırlıklar tamamlanmış durumda. Bu bağlamda, 2053 net sıfır emisyon hedefi ve yeşil kalkınma için iklim dostu bir yaklaşım benimsenecek.

İş dünyası ve sürdürülebilir kalkınma alanındaki uzmanlar, yeşil dönüşümdeki başarı için kamu teşviklerinin ve yaptırımlarının önemli olduğuna dikkat çekiyor. Şirketlerin, yeşil yatırımlar için kamu yasalarının devreye girmesini ve bunun ardından uygun teşviklerin sağlanmasını beklediği belirtiliyor. Ayrıca, yeşil dönüşüm sürecinin sadece çevreye değil, toplumsal cinsiyet eşitliği gibi sosyal faktörleri de içerecek şekilde kapsamlı bir yaklaşım gerektirdiği ifade ediliyor.

AMD, Çalışanlarının Yaklaşık %4’ünü İşten Çıkarıyor

ABD basınında yer alan haberlere göre, AMD, küresel iş gücünü yaklaşık %4 oranında azaltmayı planlıyor. Bu karar, şirketin büyüme fırsatlarıyla uyumlu kaynak yönetimi çerçevesinde alındı. İşten çıkarmalardan yaklaşık 1000 çalışan etkilenirken, özellikle tüketici ve oyun bilgisayarları gibi alanlardaki satış ve pazarlama pozisyonlarına odaklanıldığı belirtiliyor. AMD, Nvidia’nın ardından grafik işleme birimleri üretiminde ikinci sırada yer alıyor. Şirket, Ekim ayında açıkladığı finansal sonuçlarda, üçüncü çeyrekte gelirlerinde yıllık %18, net karında ise %158 artış bildirmişti ve veri merkezi ile müşteri segmentlerinde büyüme fırsatları gördüğünü ifade etmişti.

ZeniMax Çalışanları, Microsoft’a Karşı Greve Gitti: İş Güvenliği Tehdidi ve Uzaktan Çalışma Sorunları

ZeniMax çalışanları, Microsoft’u protesto etmek amacıyla greve gitti. Grev, uzaktan çalışma koşullarında ilerleme kaydedilememesi ve kalite güvence işlerinin sendika onayı olmadan dış kaynaklara devredilmesi gibi sorunlar nedeniyle başlatıldı. ZeniMax Workers United-CWA sendikasına bağlı çalışanlar, bu uygulamaların iş güvenliğini tehdit ettiğini savunuyor. Microsoft, çalışanların görüşlerine saygı duyduğunu ve müzakerelere devam edeceğini belirtti. Grev, Microsoft’un oyun birimi başkanı Phil Spencer’ın Xbox işinin “hiç bu kadar iyi durumda olmadığı” yönündeki açıklamalarının hemen ardından geldi. Ayrıca, CWA, ZeniMax’in dış kaynak kullanımını eleştirerek haksız iş uygulamaları şikayetinde bulunmuştu.

Massachusetts’ten Çalışanlara Destek: Hamilelik ve Evlat Edinme Süreçleri İçin Yeni İzin Hakkı

21 Kasım 2024 itibarıyla Massachusetts’te çalışanlar, hamilelik kaybı veya yardımcı üreme tedavisi, evlat edinme veya taşıyıcı annelik durumu yaşayan kendileri veya eşlerinin fiziksel ve zihinsel sağlık ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kazanılmış hastalık izni alabilecek.

Massachusetts Kazanılmış Hastalık Süresi Yasası’na göre, çalışanlar her 40 saat çalışma karşılığında önden yüklenmiş veya bir saatlik hastalık süresi kazanıyor. Yıllık 30 saate kadar birikmiş hastalık süresi bulunuyor. 11’den fazla çalışanı olan işverenlerin bu hastalık süresini ödemesi gerekirken, daha az çalışanı olan işverenler ücretsiz izin vermekle yükümlü.

Çalışanlar bu süreci; kendi sağlık sorunları, aile bireylerinin sağlık bakımı, tıbbi randevulara katılmak, aile içi şiddetin etkilerini ele almak gibi sebeplerle de kullanabilecekler.

Çalışanların İş Yerinde Cep Telefonu Kullanmasını Yasaklayabilir Misiniz?

Cep telefonlarının işyerinde kullanımı konusunda Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu (NLRB), çalışanların mesai dışı zamanlarda kişisel cihazlarını kullanma hakkını desteklemektedir. Yakın tarihli bir tavsiye notunda, NLRB, işverenlerin dikkat dağıtıcı unsurları azaltma konusunda bir ilgisi olsa bile, bu ilginin yalnızca çalışanlar mesai saatindeyken geçerli olduğuna dikkat çekti. Mesai dışı zamanlarda cep telefonu kullanımını kısıtlamak, Ulusal Çalışma İlişkileri Yasası’nın (NLRA) Bölüm 7 kapsamındaki çalışan haklarına aykırı sayılabilir. İşverenler çalışanların molalarında veya mesai dışı zamanlarında cep telefonu kullanımı üzerinde kısıtlamalar koyamazken, yalnızca çalışma saatleri içerisinde sınırlamalar getirebilir.

NatWest’ten Çalışan İletişiminde Güvenlik Önlemi: WhatsApp ve Facebook Messenger’a Yasak

NatWest, güvenlik ve kayıt tutma gerekçeleriyle çalışanlarının iş telefonları ve bilgisayarlarında WhatsApp, Facebook Messenger ve Skype kullanımını yasakladı. Banka, bu platformlardan gönderilen mesajların her zaman izlenememesi ve geri alınamaması nedeniyle, iş iletişimleri için yalnızca “onaylanmış” kanalların kullanılmasını talep ediyor. Şifreleme özellikleri ve mesajların kaybolabilir olması, NatWest’in bu platformları engelleme kararının temel sebeplerinden biri olarak belirtiliyor.

İngiltere’de, bankacılık düzenleyicisi Financial Conduct Authority (FCA), sektörde şifreli mesajlaşma hizmetlerinin kullanımıyla ilgili bir soruşturma başlatmayı değerlendiriyor. FCA, bankalara bu tür platformların risk seviyelerine etkisi hakkında bilgi talep eden bir anket gönderdi.

ABD’de benzer düzenlemelere uyulmaması nedeniyle bankalara para cezaları veriliyor; örneğin, JP Morgan Chase, kayıt tutma ihlalleri nedeniyle 2021’de 200 milyon dolar ceza alırken, İngiltere’de de Morgan Stanley, 2022’de benzer bir ihlalden dolayı 5,4 milyon sterlin para cezasına çarptırıldı.

Kaynak Sağlama ve Yetenek Planlama Raporu, 2024: İşletmeler Çeşitlilik Mücadelesini Kaybediyor mu?

Kaynak Sağlama ve Yetenek Planlama Raporu, 2022’den bu yana kapsayıcı işe alım süreçlerine yönelik gelişmeleri ve bu süreçlerin karşılaştığı zorlukları incelemektedir. Veriler, işverenlerin daha çeşitli bir iş gücü oluşturma çabalarına rağmen, işe alımda karşılaştıkları zorlukların arttığını göstermektedir. Yeni verilere göre;

• 2022’den bu yana, çeşitli yetenekleri işe almakta zorluk çeken işletmelerin sayısı neredeyse iki katına çıkmıştır.
• İş gücünde çeşitlilik yaratma çabalarındaki ilerleme umut verici bir tablo sunmaktadır.
• İşe alım yapan kuruluşların yarısından fazlası (%51), bir önceki yıla göre daha çeşitli bir iş gücü işe aldıklarını bildirmiştir.
• Eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık gündemindeki iyileşme, özellikle işverenlerin yönetim kurulu düzeyinde aktif bir şekilde bu konuyu ele alma oranlarındaki düşüşle kanıtlanmıştır.
• 2022’de %30 olan bu oran, 2023 yılında%17’ye gerilemiştir. Bu, kapsayıcı işe alım politikalarının daha fazla kurumsal düzeyde benimsendiğini göstermektedir.
• İşverenler, daha çeşitli bir iş gücü oluşturmak konusunda artan zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. 2022’de boş pozisyonları doldurmakta zorluk yaşayan ve çeşitli yetenekleri işe almakta güçlük çeken kuruluşların oranı %16 iken, bu oran 2023’te %29’a yükselmiştir.
• Ankete katılan işverenlerin yalnızca yarısı, yöneticilerinin veya liderlerinin kapsayıcı eğitimlere katıldığını bildirmiştir. Çok daha az sayıda işveren (%28) ise tüm görüşmecilerin yasal yükümlülükler ve hedefler konusunda eğitim aldığını belirtmiştir.
• Çeşitliliği sergilemek ve doğru seslerin duyulmasını sağlamak için kıdemli sponsorlarla etkileşim kurmak, dahili çalışan ağlarını kullanmak gibi yöntemlerin işe alımda etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca, geniş erişim sağlayarak adayın performansı ve potansiyelinin objektif bir şekilde değerlendirilmesi de bu yöntemlerden biridir.

İşçiye, Eşitlik Talebi İçin Fotokopi Çektiği Bordro Nedeniyle Yapılan İşten Çıkarma Yargıtay Tarafından Haksız Bulundu

İşçinin tesadüfen elde ettiğin bir diğer işçiye ait olan bordronun fotokopisini çekerek “eşitlik” talebinde bulunması.

Davaya konu olan olayda bir işçi, gece vardiyası sırasında işyerinde az sayıda çalışan varken vardiya şeflerinin masasının üzerinde bir bordro bulur. Bordroyu inceleyen işçi, işyerine yeni giren bir çalışanın kendisinden düşük pozisyonlu olmasına rağmen kendisinden yüksek ücret aldığını görür. Sonrasında bu bordronun fotokopisini çeken işçi, bu fotokopi ile işyerinin İnsan Kaynaklarına başvurarak buna ilişkin hesap sorar. Bunun üzerine işçi, bordronun fotokopisini alması dolayısıyla bildirim süresi verilmeksizin işten çıkartılır.
İşe iadesi için dava açan işçi lehine hüküm kurulur. Aynı şekilde Yargıtay da bu kararları onar.

“Somut uyuşmazlıkta, işçinin tesadüfen elde ettiği bir başka işçinin ücret bordrosunun fotokopisini çekerek İnsan Kaynakları Biriminden ücret farklılığı konusunda bilgi almak istemesi, kişisel verinin yayılması kastı ile değil işverenin eşit davranma borcunun denetimi kapsamında gerçekleşmiştir. Şu hâlde davacının eylemi, iş sözleşmesinin 4857sayılı Kanun’un 25. maddesinin (II) numaralı bendinin (e) alt bendi kapsamında haklı sebep kabul edilebilecek ağırlıkta değildir.”

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, E. 2022/5442, K. 2022/7075, T. 06.06.2022

Danimarka Yüksek Mahkemesi: Hastalık Gününde Yapılan Fesih Bildirimi, Çalışanın Çalışma Saatlerine Göre Değerlendirildi

Danimarka Doğu Yüksek Mahkemesi, beyaz yakalı bir işçinin işten çıkarılmasına yönelik 120 gün kuralına uygun bir fesih bildiriminin şartlarını değerlendirdi. Davada, işverenin işten çıkarma bildirimini çalışanın 120. hastalık gününün bitiminden sonra yapıp yapmadığı ve bu sürenin hesaplanmasında çalışanın olağan çalışma saatlerinin dikkate alınıp alınmadığı incelendi.

Satış müdürü olarak çalışan kişi, işe alındıktan sonra stres ve depresyon nedeniyle uzun bir süre hastalık izni kullanmıştır. 120. hastalık gününde işveren, saat 13.42’de çalışanına gönderilmek üzere bir fesih mektubu hazırladığını bildirmiş, mektup saat 16.41’de PostNord’a teslim edilmiştir. Satış müdürü, mektubu 122. hastalık gününde almış olup, işten çıkarılmanın geçerli olmadığı gerekçesiyle tazminat talep etmiştir.

Dava sonucunda Doğu Yüksek Mahkemesi, işverenin bildirimi 120. günün bitiminden sonra yaptığı ve bu sürenin işçinin olağan çalışma saatleri (08.30-15.00) ile belirlenmesi gerektiği gerekçesiyle işvereni haklı bulmuştur. Mahkeme ayrıca çalışanın daha önceki fazla mesailerinin dikkate alınmayacağına karar vermiştir. Bu karar, 120 gün kuralına göre bir işçinin hastalık günlerinde işten çıkarılabileceğini, ancak bildirimin işçinin normal mesai saatleri dışındaki bir zamanda yapılmasının geçerli olduğunu vurgulamaktadır.

Günün Sorusu

SORU: 7 gün üst üst çalışmayı sayarken arada resmi tatil varsa o günler çalışılmış gibi mi düşünülmeli? Yani resmi tatilleri de 7 günü sayarken çalışılmış gibi mi düşünmeliyiz?

CEVAP: 7 günlük zaman diliminde en az 24 saat kesintisiz dinlenme kuralında, Kanun tarafından çalışılmış gibi kabul edilen süreleri de çalışma günü olarak dikkate alıyoruz.

Genel tatil günleri de çalışılmış olarak kabul edildiğinden hafta tatili kullanımında iş günü olarak dikkate almalıyız.

Bunu Biliyor Muydunuz?

2025 Resmi Tatil Takvimi

• Yılbaşı – 1 Ocak 2025, Çarşamba
• Ramazan Bayramı Arifesi – 29 Mart 2025, Cumartesi
• Ramazan Bayramı 1. Günü – 30 Mart 2025, Pazar
• Ramazan Bayramı 2. Günü – 31 Mart 2025, Pazartesi
• Ramazan Bayramı 3. Günü – 1 Nisan 2025, Salı
• Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı – 23 Nisan 2025, Çarşamba
• Emek ve Dayanışma Günü – 1 Mayıs 2025, Perşembe
• Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı – 19 Mayıs 2025,Pazartesi
• Demokrasi ve Millî Birlik Günü – 15 Temmuz 2025, Salı
• Kurban Bayramı Arifesi – 6 Ağustos 2025, Çarşamba
• Kurban Bayramı 1. Günü – 7 Ağustos 2025, Perşembe
• Kurban Bayramı 2. Günü – 8 Ağustos 2025, Cuma
• Kurban Bayramı 3. Günü – 9 Ağustos 2025, Cumartesi
• Kurban Bayramı 4. Günü – 10 Ağustos 2025, Pazar
• Zafer Bayramı – 30 Ağustos 2025, Cumartesi
• Cumhuriyet Bayramı – 29 Ekim 2025, Çarşamba