Günlük Gelişmeler

Ar-Ge Yatırımları Yükselişte: 2023’te GSYH İçindeki Pay %1,42’ye Ulaştı

2023 yılında Türkiye’nin Ar-Ge harcamaları, bir önceki yıla göre %90,3 artarak 377,5 milyar TL’ye ulaştı ve GSYH içindeki payı %1,42 oldu. Ar-Ge harcamalarının %65,1’i mali ve mali olmayan şirketler, %30’u yükseköğretim ve %4,9’u kamu tarafından yapıldı. Ar-Ge finansmanında ise %52,6’lık pay ile yine mali ve mali olmayan şirketler öne çıktı.

Tam zaman eşdeğeri olarak toplam 290.850 Ar-Ge personeli istihdam edilirken, kadın Ar-Ge personel oranı %34,1 oldu. Ar-Ge personelinin %31’i doktora veya eşdeğeri eğitim seviyesine sahipti.

Bölgesel olarak en yüksek Ar-Ge harcaması %29,7 ile Ankara’da gerçekleşirken, İstanbul %28,9 ve Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova %10,6oranıyla onu izledi. İmalat sanayinde yapılan 139,5 milyar TL Ar-Ge harcamasının %47,5’i yüksek teknoloji sektörlerine ait girişimlerden geldi. En fazla araştırmacı ise orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimlerde yer aldı.

SGK Denetimleri Sıklaşıyor*

2025 bütçesi kapsamında SGK, kayıt dışı istihdamı azaltmak ve prim gelirlerini artırmak amacıyla yoğun denetimler yapacak. Belirlenen 168 bin işyerine ziyaret edilecek ve özellikle kayıt dışı istihdamın yoğun olduğu sektörlerde yaygın kontroller gerçekleştirilecek.

Yabancı uyrukluların çalıştığı veya bu kişilere ait 13 bin işyeri, riskli olarak belirlenen 18 bin 763 işyeri ve özel eğitim kurumlarından oluşan 1.500 işyeri denetlenecek. Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi sonrası aynı iş yerinde çalışmaya devam edenler ve düşük primle çalıştırılan emeklilere yönelik de özel denetimler yapılacak.

Öte yandan, Almanya’dan emekli aylığı alıp Türkiye’de ikamet eden yaklaşık 100 bin kişi için yıllık yaşam belgesi zorunluluğu kaldırılacak.

Deutsche Bank’tan Türkiye İçin Yılsonu Enflasyon Tahmini %45’e Yükseldi*

Deutsche Bank CEEMA Direktörü Christian Wietoska, Türkiye’deki enflasyon beklentileri ve asgari ücretle ilgili öngörülerde bulundu. Ekim ayı enflasyon verisi sonrası yılsonu enflasyon beklentilerini %45’e, 2025 sonu beklentilerini ise %27’ye yükselttiklerini belirtti. Wietoska, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yılsonu enflasyon tahminini %44-45, 2024 yılı tahminini ise %18 olarak revize etmesini beklediklerini ifade etti.

Asgari ücrete %25-30 arası bir artışın dezenflasyon sürecini destekleyebileceğini öngören Wietoska, %40 civarında bir artışın ise manşet enflasyona %3-3,5 oranında yukarı yönlü katkı sağlayacağını belirtti. Ayrıca, asgari ücrette olası bir sürpriz artışın, gevşeme sürecini geciktirebileceği uyarısında bulundu.

Türkiye’de Nitelikli İş Gücü Açığına Çözüm: Yabancı İşçi Alımı İçin Yasal Altyapı Hazırlanıyor*

İçişleri Bakanlığı, Türkiye’de işgücü açığını kapatmak için “çalışan ithalatına” yönelik yasal altyapı çalışmalarında sona yaklaştı. Yeni düzenlemeyle, her sektörün ihtiyaçlarına göre belirli kriterler doğrultusunda yabancı iş gücünün Türkiye’ye çağrılması planlanıyor. Bu düzenleme, düzensiz göçle gelenleri kapsamayacak ve emek göçünün daha düzenli hale getirilmesini hedefleyecek.

Sanayi firmalarının nitelikli eleman bulmakta zorlanması ve bazı firmaların düzensiz göçmenleri kayıt dışı çalıştırması gibi sorunların önüne geçilmesi amaçlanıyor. Mevcut düzenlemelere göre, yabancı çalıştırmak isteyen bir firma, her bir yabancı için beş Türk çalıştırmak zorunda ve yabancı çalışanlara belirli sektörler dışında asgari ücretin üzerinde maaş ödemek zorunda.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, geçen ay çalışma izni kriterlerini güncellemiş ve yabancı iş gücünün, yerli iş gücü açığını tamamlayıcı şekilde değerlendirilmesine yönelik politikasını açıklamıştı.

İrlanda’da İşverenlerin Çoğunluğu Yetersiz Vasıflı Çalışanları İşe Alırken, Eğitim İçin Yatırım Yapmaktan Kaçınıyor

İrlandalı işverenlerin %71’i, bütçe kısıtlamaları nedeniyle yeterli niteliklere sahip olmayan çalışanları işe aldığını belirtiyor. Robert Walters tarafından yapılan bir ankete göre, bu işverenlerin sadece %34’ü, düşük vasıflı çalışanları eğitmek için yatırım yapmaya istekli. İrlanda’nın yüksek istihdam oranı ve vasıflı profesyonellere olan talep, işverenlerin doğru personeli bulma zorluğunun artmasına yol açtı. Anket ayrıca, düşük vasıflı çalışanların işe alınmasının, iş yükü ve çalışan stres seviyelerinde artışa neden olduğunu ortaya koydu. Uzmanlar, iş yükünün kalifiye profesyonellere kaymaması için doğru becerilere sahip personel istihdamının önemini vurguluyor, ancak ekonomik zorluklar ve maliyetler nedeniyle işverenlerin eğitim bütçelerini artırma konusunda isteksiz oldukları belirtiliyor. Bu durumun, iş gücünde tükenmişlik ve sessiz istifa gibi sorunları artırabileceği öngörülüyor.

İngiltere’deki Maaş Artışları, Pandemi Sonrası İlk Kez Enflasyonun Üzerine Çıkacak

Yeni verilere göre, İngiltere’deki maaş artışları, pandemi öncesinden bu yana ilk kez enflasyon oranlarının üzerinde bir artış göstermesi bekleniyor. 3RStrategy’nin Küresel Maaş Planlama raporuna göre, 2024’te medyan ücret bütçesi %4 olacak, oysa enflasyon oranı %1,7’ye düşmesi bekleniyor. Küresel çapta yapılan araştırmaya göre, ücret artışlarının enflasyonun üzerinde olması bekleniyor ve 2025’te enflasyonun %2 ila %2,5 arasında olacağı tahmin ediliyor. Birleşik Krallık’ta finansal hizmetler sektörü %5 ile en yüksek maaş artışı oranını görürken, hayır kurumu ve medya sektörleri ise daha düşük artışlarla karşılaşacak. Ancak, işverenler 2025’te ulusal geçim ücreti artışlarını ve sigorta primlerindeki yükselişi dikkate alacak. Rapor, İngiltere’deki çalışanların pandemiden sonra maaşlarında ilk kez gerçek bir büyüme görmelerinin beklendiğini belirtiyor ve bu durumun yüksek yaşam maliyetiyle mücadele eden çalışanlar için olumlu bir gelişme olduğunu vurguluyor.

ABD ve Avrupa İş Kültürü Kıyaslaması: İzin Kullanımında Suçluluk ve Çalışma Saatleri Üzerine Bulgular

Adayların iş bulmasına ve maaşını artırmasına yardımcı olma amacı taşıyan Kickresume şirketinin araştırması, ABD ve Avrupa’daki iş kültürlerini karşılaştırarak, izin kullanımı, hastalık izni alma eğilimleri ve çalışma saatleri gibi konularda çalışanların tutumlarını incelemek amacıyla  24 Eylül – 2 Ekim 2024 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Çalışma kültürü farklılıklarını daha iyi anlamak için Avrupa ve ABD’de 18-79 yaş arası 1.228 katılımcıya anket yapıldı.

ABD ve Avrupa Arasındaki Farklılıklar:

• ABD’deki çalışanların %33’ü izin kullanırken suçluluk hissetmediğini belirtirken, bu oran Avrupa’da %49’dur.
• ABD’li çalışanların %33’ü sık sık izin kullanma konusunda suçluluk duyduğunu belirtmiş, buna karşın Avrupa’da bu oran %18 olarak kaydedilmiştir.

Farklılıkların Sebebi:

• KickResume, Avrupa’da izin kullanmanın genel iyilik hali için önemli görüldüğünü ve bu durumun suçluluk hissetme oranlarını azalttığını belirtmiştir.
• ABD’de ise her zaman ulaşılabilir olma baskısının daha yoğun olduğu, bu nedenle birçok çalışanın izin aldığında daha az bağlı gözükeceğini düşündüğü ifade edilmiştir.

Hastalık İzni Kullanımı

• Hastalık İzni Alma Eğilimleri:
  • Avrupalı çalışanların %49’u ve Amerikalıların %46’sı gerekli olmadıkça hastalık izni kullanmamayı tercih etmektedir.
  • Hasta olduklarında bile hastalık izni kullanmaktan kaçınma baskısı hisseden Amerikalıların oranı %19 iken, bu oran Avrupalılar arasında %10’dur.
• Hastalık İzni Konusundaki Kültürel Farklılıklar:
  • ABD’deki çalışanlar arasında “her zaman üretken olma” beklentisinin daha güçlü olduğu, bu nedenle hastalık izni konusunda daha temkinli davranıldığı belirtilmiştir.
  • Avrupalılar ise sağlığı önceliklendirme konusunda daha az önyargı yaşamaktadır.

Çalışma Saatlerindeki Farklılıklar

• Çalışma Saatleri Karşılaştırması:
  • Avrupalıların %31’i haftada 41 saatten fazla çalışırken, bu oran Amerikalılar için %48’dir.
  • Avrupa’daki çalışanların %50’si haftada 31-40 saat arasında çalışırken, bu oran ABD’de sadece üçte bir düzeyindedir.
• Hukuki Düzenlemelerin Etkisi:
  • Avrupa’da birçok ülkenin çalışma saatlerini sınırlandıran ve çalışanların zamanını koruyan politikaları bulunmaktadır.
  • ABD’de ise çalışan hakları konusunda daha az koruma sağlayan yasal düzenlemeler bulunmaktadır; bu durum uzun saatler çalışma eğilimini artırmaktadır.

Çalışan Memnuniyeti ve Verimlilik İçin Öneriler

• KickResume, iş ve özel hayatın dengelenmesinin çalışanların mutluluğu ve verimliliği için kritik olduğunu vurgulamaktadır.
• Özellikle tükenmişlik ve yorgunluk gibi sorunları olan çalışanlar için, çalışanların zamanını koruyan politikaların fark yaratabileceği ifade edilmiştir.

İzin Belgelerinde “Doktora Gitmek” veya “Sınava Gitmek” Kaydı: Bu Günler Yıllık İzne Dahil Edilir mi?”

İspat yükü üzerinde olan davalı işveren davacının hak kazandığı bakiye 4 günlük yıllık iznini kullandırdığını ya da fesihte ücretinin ödendiğini yazılı delille ispatlayamamıştır. Sunulan bir kısım izin formlarının mazeret iznine ilişkin ve 1 günlük olduğu, doktora veya sınava gitmek açıklaması içerdiği gözetildiğinde yıllık izin hesaplamasında dikkate alınmaması yerindedir.

Adana BAM 13. Hukuk Dairesi, E. 2022/1836, K. 2024/314, T. 22.02.2024

Galicia Mahkemesi, Öğretmenin Çalışma Saatlerini Işık Koşullarına Uygun Hale Getirdi

Galicia Yüksek Mahkemesi, görme engelli bir öğretmenin açtığı davayı onayladı ve okulundaki uygun aydınlatmayı sağlamak amacıyla çalışma saatlerinin gündüz saatlerine göre uyarlanmasına karar verdi. Hem İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti hem de İşçi ve Sosyal Güvenlik Denetim Kurulu, ortaokulda öğretmenin gündüz saatlerinde okula girebilmesi ve çıkabilmesi için takviminin ayarlanması gerektiği konusunda fikir birliği sağladı. Önemli bir nokta, öğretmenin belirli bir saat talep etmemiş olması; yalnızca işine gelirken ya da işten çıkarken yeterli ışık almayı gereksinim olarak ifade etmesiydi. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda ve okulun bu önlemleri uygulamaması nedeniyle, Mahkeme öğretmenin çalışma saatlerini gündüz saatlerine göre uyarlama kararı aldı. Ayrıca, iş sağlığı ve güvenliği ihlalleri nedeniyle 7.500 EUR tazminat ödenmesine hükmetti.

Günün Sorusu

SORU: Bir çalışanımız 26.10.2024 tarihinde çalışırken merdivenlerden düşmüş ancak 05.11.2024 tarihinde hastaneye giderek ilgili tarihte iş kazası geçirdiğini belirtmiş. İlgili çalışanın 05.11.2024 tarihli iş kazası raporu tarafımıza ulaştı. Böyle bir durumda yasal süreç nasıl ilerleyecektir?

CEVAP: Öncelikle olay işyeri sınırları içerisinde gerçekleşmiş ise işverenin kazadan haberdar olmama iddiasına SGK çok ihtimal vermiyor. Bu sebeple hastaneye çok daha sonra gitmiş olsa da işverenin kazadan haberdar olduğu ve iş kazası bildirimini yasal süresinde yapmadığı kabul edilecektir yüksek olasılık ile. Yine de iş kazası bildirimini şuan yapıp, gelecek İPC’ye çalışanın durumdan işvereni haberdar etmediği, hastaneye 05.11 tarihinde gittiği, işverenin gelen rapor sonrası durumdan haberdar olduğu şeklinde itiraz iletebilirsiniz. Ancak itirazın kabul görme ihtimali düşüktür.

Özetle, olay iş kazası olup iş kazası bildiriminin yapılması gerekir. Yasal süresi dışında bildirim yapıldığından İPC gelecektir. Aynı zamanda çalışmazlık bildirimin yapılması da unutulmamalıdır.

Bunu Biliyor Muydunuz?

İcra Kesintisinde Usul

• İflas Kanunu 83. maddeye göre işçinin borçları nedeniyle maaşı, sosyal haklar ve alacaklarının bir kısmı veya tamamı haczedilebilir.
• İcra yazısı çalışana değil işverene tebliğ edilir. Yazıda haciz işleminin nasıl yapılacağı belirtilir.
• İş Kanunu 35. maddeye göre maaşın dörtte birinden fazlası haczedilemez.
• İşverenin maaş haczine itiraz etme hakkı yoktur. İşveren gerekli kesintiyi yapmazsa borç yükümlülüğü işverene aittir.
• Aynı anda yalnızca bir icra kesilebilir. Birden fazla dosya varsa sırasıyla işlem yapılır.
• İlk önce eski tarihli icra dosyası ödenir. İcra tamamlanmadığında, diğer icra dosyasından %25’lik kısmı tamamlamak için kesinti yapılabilir.
• Maaşın %25’i haczedilse de prim, ikramiye gibi diğer ödemelerin tamamı haczedilebilir.