20.06.2025 – Damga Vergisi Beyannamesine İlişkin GİB Duyurusu

Günlük Gelişmeler

ÇALIŞMA HAYATI

Birleşik Krallık Veri Koruma Otoritesi (ICO) – Otomatik Karar Alma ve İşe Alım Süreçleri Araştırması

Birleşik Krallık Veri Koruma Otoritesi (ICO), işe alım süreçlerinde otomatik karar mekanizmalarının kullanımına ilişkin kamuoyu algılarını ve deneyimlerini anlamaya yönelik olarak yürütülen araştırmanın bulgularını yayımladı.

Ana Bulgular

  1. Bilinç ve Anlayış Eksikliği: Katılımcıların çoğu, işe alımda otomatik sistemlerin kullanıldığına dair sınırlı bilgiye sahip. Bu sistemlerin nasıl çalıştığı ve başvurular üzerindeki etkileri konusunda farkındalık düşük.
  2. Şeffaflık Talebi: Katılımcılar, sistemlerin nasıl çalıştığına, hangi verilerin kullanıldığına ve kararların nasıl verildiğine ilişkin daha fazla açıklama talep ediyor.
  3. Adalet ve Tarafsızlık Endişesi: Otomatik sistemlerin adil davranıp davranmadığına dair ciddi kuşkular bulunuyor. Bazı katılımcılar bu sistemlerin önyargıları yeniden üretebileceğini düşünüyor.
  4. İnsan Etkileşiminin Önemi: Tamamen otomatik sistemlerle yürütülen işe alım süreçlerine güven sınırlı. Katılımcılar, bir insanın sürece dâhil olmasını ve nihai kararlarda rol almasını istiyor.
  5. Veri Koruma ve Gizlilik: Kişisel verilerin nasıl işlendiği, kimlerle paylaşıldığı ve ne amaçla kullanıldığı konusunda netlik talep ediliyor. Katılımcılar, bu sistemlerin GDPR ile uyumlu şekilde işletilmesi gerektiğini vurguluyor.

ARAŞTIRMA

Yapay Zekâ Destekli Bordro Denetimleri: Verimliliğin Anahtarı mı, Risk mi?

ABD’de bordro denetim süreçlerinde yapay zekâdan yararlanmak, işletmelere hız, doğruluk ve maliyet avantajı sağlarken; bu sistemlerin etik, yasal ve operasyonel açıdan güvenli bir şekilde yönetilebilmesi için insan denetimi hâlâ kritik önem taşımaktadır.

AI ile Bordro Denetimlerinde Verimlilik Artışı

  • Yapay zekâ (YZ), yüksek hacimli bordro verilerini saniyeler içinde analiz edebilir.
  • Rutin işlemler (bordro kayıtları, sosyal hak hesaplamaları, maaş bordrosu üretimi vb.) otomatikleştirilebilir.
  • YZ; vardiyalar, fazla mesai, izin kesintileri, yan haklar, komisyonlar, sendika aidatları gibi değişkenleri hesaplayabilir.
  • Otomatik denetim algoritmaları ile veri tutarsızlıkları kolaylıkla tespit edilir, raporlanır ve ilgili paydaşlara sunulur.
  • YZ’nin bordro denetiminde sağladığı hız sayesinde firmalar denetim sıklığını artırabilir.

İşverenler İçin Sağladığı Faydalar

  • İnsan gücü ve dış kaynak ihtiyacı azalır → maliyet avantajı sağlar.
  • Karmaşık işlemler (vergi beyannameleri vb.) sadeleştirilir.
  • Ölçeklenebilir yapısı sayesinde büyüyen şirketlerde sürdürülebilirlik sunar.
  • Self-servis işlevlerle çalışanlar, bordro verilerini kontrol edebilir → hataların azaltılması + çalışan güveni
  • Doğru ve zamanında ödeme → işveren markasının güçlenmesi ve çalışan bağlılığı

İnsan ve Yapay Zekanın Birlikte Denetimi

  • Yapay zekâ, eğitildiği veri kümesine bağlıdır. Yanlış veri veya yetersiz senaryo analizi hatalı sonuçlara yol açabilir.
  • Özellikle çalışan sınıflandırması (ör. serbest çalışan vs. bordrolu personel gibi) gibi gri alanlarda hatalar meydana gelebilir.
  • AI; etik kararlar, bağlam okuma veya önyargıdan kaçınma konularında yetersiz kalabilir.

Örnek: Tüm kadın çalışanlara doğum izni varsayımıyla hatalı fayda hesaplaması yapması

  • Bu nedenle etik denetim, veri gizliliği ve yanlılık analizi konularında insan kontrolü şarttır.

Sonuç: Başarılı Bir Denge Gerekiyor

  • YZ bordro denetimlerini büyük ölçüde kolaylaştırsa da tam otomasyon = denetimsizlik değildir.
  • İnsan denetimi, doğruluğun, etik uyumun ve sistemsel güvenin temel garantisidir.
  • Bu nedenle şirketler, YZ çözümlerini stratejik şekilde uygulamalı, insan faktörünü dışlamadan hibrit bir denetim kültürü inşa etmelidir.

YASAL DÜZENLEMELER VE YARGI KARARLARI

Yargı Kararları

Yargıtay: KVKK Taahhütnamesi Tek Başına Haklı Fesih İçin Yeterli Değil

Yargıtay, çalışanına yalnızca Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında taahhütname imzalatmakla yetinen işverenin, kişisel veri ihlali gerekçesiyle gerçekleştirdiği feshi hukuka aykırı buldu.

Bir finans şirketinde çalışan kişi, müşteriden gelen hesap ekstresi talebine yanıt verirken, başka bir müşteriye ait dosyayı şifreleyerek kontrol amacıyla müşteri temsilcisine iletti. Dosya kontrol edilmeden doğrudan ilgili müşteriye gönderildi. Şirket, bu hatayı kişisel veri ihlali olarak değerlendirerek, iş akdini 4857 sayılı Kanun’un 25/II-h bendi kapsamında ve SGK çıkış kodu 49 ile feshetti.

Çalışan ise, gerekli eğitimlerin verilmediğini ve herhangi bir uyarı yapılmadığını ileri sürerek fesih kodunun düzeltilmesi için dava açtı.

İlk derece mahkemesi, işverenin çalışana gerekli uyarıları yaptığına ve görevlerini hatırlattığına dair dosyada delil bulunmadığına hükmetti ve fesih kodunun “04 – İşveren tarafından geçerli nedenle fesih” olarak düzeltilmesine karar verdi.

Bölge Adliye Mahkemesi de işverenin, çalışanın söz konusu hatayı kasten yaptığına veya kendisine yapılan uyarılara rağmen aynı eylemi sürdürdüğüne dair yeterli kanıt sunamadığını belirterek kararı onadı.

Yargıtay, yaptığı incelemede, işverenin temyiz itirazlarını yerinde bulmadı ve veri ihlaliyle ilgili kusurun çalışana ait olduğu yönündeki beyanların tek başına feshi haklı kılacak nitelikte olmadığını belirtti. Böylece fesih kararının usule ve yasaya aykırı olduğu hüküm altına alındı.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, E. 2024/13450, K. 2025/700, T. 20.01.2025

Berlin Mahkemesi: Sanal Hisse Geliri, Rekabet Yasağı Tazminatına Etki Edebilir

Dava Konusu: Sözleşme sonrası rekabet yasağı tazminatının hesaplamasında sanal hisse senedi opsiyonlarından elde edilen kazançların dikkate alınıp alınmayacağı

Davacı, Almanya merkezli bir internet platformu şirketinde Finans İcra Direktörü olarak görev yaptı. İş sözleşmesinde 12 aylık sözleşme sonrası rekabet yasağı maddesi yer alıyordu. İşveren, davacıya 2016 tarihli bir sanal hisse senedi opsiyon programı kapsamında çeşitli dönemlerde opsiyon hakları tahsis etti. Ekim 2021’de gerçekleşen bir şirket işlemi (“exercise event”) ile birlikte davacı bu opsiyon haklarını kullanarak ciddi bir maddi kazanç elde etti (yaklaşık 161.000 €).

Davacı, iş ilişkisi sona erdikten sonra sözleşme sonrası rekabet yasağı süresince kendisine ödenen tazminatın eksik olduğunu belirterek, sabit maaşına ek olarak sanal hisse senedi opsiyon kazançlarının da dikkate alınarak tazminatın yeniden hesaplanmasını talep etti. İşveren ise, söz konusu kazançların bu hesaplamaya dahil edilemeyeceğini savundu.

⚖️ Mahkeme Kararı:

  • Davacının talebini kısmen kabul etti.
  • Sanal hisse senedi opsiyonlarından elde edilen kazançların, iş ilişkisinin devam ettiği sırada gerçekleşmiş olması halinde, Alman Ticaret Kanunu’nun (HGB) 74 (2) ve 74b (2) maddeleri kapsamında rekabet yasağı tazminatı hesaplamasında dikkate alınabileceğine hükmetti.
  • Ancak iş ilişkisinin sona ermesinden sonra kullanılan opsiyon haklarının bu hesaba dahil edilemeyeceğini belirtti.
  • Mahkeme, davacıya 9.781,52 € ek tazminat ödenmesine karar verdi.
  • Temyiz başvuruları her iki taraf açısından da reddedildi.

🔎 Yol Gösterici İlke

İş ilişkisinin devamı süresince kullanılan sanal hisse senedi opsiyon programlarından elde edilen kazançlar, rekabet yasağı tazminatının hesaplanmasında değişken ücret (variable compensation) kapsamında dikkate alınmalıdır. Ancak bu kazançların iş ilişkisinin sona ermesinden sonra elde edilmesi halinde, tazminat hesabına dahil edilmesi mümkün değildir.

Berlin-Brandenburg Yüksek Bölge İş Mahkemesi, Dava Numarası: 3 Sa 462/23, Karar Tarihi: 12 Ocak 2024

GÜNÜN SORUSU VE BİLGİLERİ

Günün Sorusu

Günün Sorusu

SORU: Şirketimize yakın bir lokasyonda bir ofis kiraladık ve bazı departmanlarımız oraya taşınacak. bu durumda yeni bir SGK işyeri dosyası açmamız gerekecek mi?

KISA BİLGİ

Bunu Biliyor Muydunuz?

Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma – KıdemTazminatı ve İşe Geri Dönüş Durumu

1. Kıdem Tazminatı Hakkı

  • En az 1 yıl süreyle çalışan bir işçi, zorunlu askerlik görevi nedeniyle işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanır.
  • Bu hak, bedelli askerlik kapsamında ayrılan işçiler için de geçerlidir.

2. Belge Sunma Zorunluluğu

  • Kıdem tazminatı talebinde bulunan işçinin, askerlik sevk tarihini gösteren resmi belgeyi işverene sunması ve bu belgenin tarihine makul bir süre kala işten ayrılması gerekir.

3. Yeni İşe Girişte Hakların Başlangıcı

  • İşten ayrıldıktan sonra askerlik hizmetini tamamlayıp yeniden çalışmaya başlayan işçiler için, kıdem ve yıllık izin gibi haklar yeniden başlar. Ancak ilk işte geçen sürelere ait yıllık izin hakları ikinci girişte hesaba dahil edilir.

4. Sefer Görev Emri ve İşverenin Fesih Hakkı

  • En az 1 yıl kıdemi olan bir işçi, muvazzaf askerlik dışında sefer görev emri ya da başka bir askerlik yükümlülüğü sebebiyle işten ayrılırsa, bu ayrılış tarihinden 2 ay sonra işveren sözleşmeyi feshedebilir.

5. Ücret ve Yan Haklar İçin Süre Sınırı

  • İşçinin ücret ve sosyal haklarına ilişkin talepleri, iş sözleşmesinin feshedilmesinden sonraki 2 ay içinde ileri sürülmelidir. Bu sürelere 2 gün eklenebilir, ancak toplam süre 90 günü aşamaz.
  • İş sözleşmesi, işveren tarafından bildirimli feshediliyorsa, fesihteki ihbar süresi 2 aylık sürenin sonunda işlemeye başlar.

6. Yeniden İşe Giriş

  • Askerliğini tamamlayan işçinin, 2 ay içerisinde eski işine dönme iradesini açıkça ortaya koyması gerekir.
  • İşverenin bu talebi kabul etmemesi halinde, uygun pozisyon varsa öncelikli olarak işe alma yükümlülüğü doğar. Bu yükümlülük yerine getirilmezse işçi, 3 aylık ücretine denk tazminat talep edebilir.

This email was sent to *|EMAIL|*

why did I get this?    unsubscribe from this list    update subscription preferences

*|LIST:ADDRESSLINE|*

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir