Günlük Gelişmeler

Şirketler Artık “Çalışmayan” Beyaz Yakalıları Tercih Ediyor

İş dünyasında dikkat çeken yeni bir eğilim, şirketlerin çalışan transferi yerine çalışmayan beyaz yakalıları işe almayı tercih etmesi. Bu yaklaşımın temel nedeni ise maliyet. Hâlihazırda çalışan profesyoneller daha yüksek maaş talep ederken, işsiz adaylar daha makul ücret beklentileriyle işverenler için cazip hale geliyor.

TÜİK verilerine göre 2024’ün üçüncü çeyreğinde üniversite mezunu işsiz sayısı 1 milyonu geçti. Bu durum, beyaz yakalılar arasında rekabeti artırırken, çalışmayan adayların daha düşük maaş beklentileriyle öne çıkmasına yol açtı.
Mercer’ın 2024-2025 Küresel Yetenek Trendleri Raporu’na göre çalışanların %60’ı işten ayrılma kaygısı yaşıyor. Bu da mevcut çalışanların daha yüksek maaş taleplerine ve iş güvencesi arayışına neden olurken, çalışmayan adaylar işverenlere daha esnek ve uygun maliyetli seçenekler sunuyor.

Bu gelişmeler, kalıcı bir işe alım stratejisi değişikliğinin sinyali olabilir. Önümüzdeki dönemde beyaz yakalılar için rekabet daha da artabilir.

Yapay Zeka Yükseliyor, İstihdam Düşüyor: 2025’te Teknoloji Şirketlerinden 22 Binden Fazla İşten Çıkarma

2025 yılı teknoloji sektöründe işten çıkarma haberleriyle başladı. Layoffs.fyi verilerine göre, yılın ilk dört ayında 22 binden fazla çalışan işini kaybetti. Şirketler yapay zeka ve otomasyona yönelerek maliyetleri düşürmeye odaklanırken, insan kaynağına olan ihtiyaç da yeniden şekilleniyor.
2025’in en fazla işten çıkarma yaşanan dönemi Mart ayı oldu; bu ayda 88 binin üzerinde kişi işsiz kaldı.

Nisan Ayı Gelişmeleri:

• Google, Android, Pixel ve Chrome ekiplerinden yüzlerce çalışanla yollarını ayırdı.
• Microsoft, programcı olmayan pozisyonlarda işten çıkarmalara devam ediyor.
• Automattic, çalışanlarının %16’sına denk gelen 270 kişiyi işten çıkardı.
• Canva, yapay zekâ araçları nedeniyle10-12 teknik yazarı işten çıkardı.

Ocak-Şubat Dönemi:

• HP, 2.000 kişilik küçülme planladı.
• GrubHub, 500 kişiyi işten çıkardı.
• Starbucks, teknoloji biriminde 1.100 kişilik azalmaya gitti.
• Meta, çalışanlarının %5’ini işten çıkaracağını duyurdu.
• Amazon, Salesforce, Workday, Cruise, Okta gibi devler de iş gücünü azalttı.

Kapanan Şirketler ve Büyük Küçülmeler:

• Northvolt, iflas nedeniyle çalışanlarının %62’si olan 2.800 kişiyi işten çıkardı.
• Siemens, otomasyon ve e-araç şarj birimlerinde 5.600 kişilik küresel küçülme planladı.
• Block, Brightcove, TikTok, HelloFresh gibi birçok şirket de işten çıkarmalara devam etti.

Teknoloji sektöründe yapay zeka ve otomasyonun yaygınlaşması, hem iş modellerini hem de istihdamı köklü şekilde dönüştürüyor. Bu dalga, çalışanlar için belirsizliğin sürdüğü bir 2025 tablosunu gözler önüne seriyor.

İngiltere’de Gizlilik Sözleşmelerine Sınırlama Çağrısı: “Yasallaştırılmış İstismara Son Verilmeli”

İngiltere eski kabine bakanı Louise Haigh, özellikle düşük ücretli sektörlerde gizlilik sözleşmelerinin (NDA) istismarcı kullanımına son verilmesi için hükümeti harekete geçmeye çağırdı. Haigh, konaklama ve perakende gibi alanlarda bu sözleşmelerin istismar, taciz ve ayrımcılık vakalarında mağdurların sesini susturmak için kullanıldığını belirtti.

Geçtiğimiz ay, İstihdam Hakları Yasası’na sunduğu değişiklikle, mağdur talep etmedikçe bu tür durumlarda gizlilik sözleşmelerinin yasaklanmasını isteyen Haigh, özellikle kadınlar ve düşük gelirli çalışanların bu uygulamalardan orantısız şekilde etkilendiğini vurguladı.

Haigh, işçilerin çoğu zaman bu sözleşmeleri anlamadan imzaladığını, hatta işverenlerin bile bu belgelerin kapsamından tam olarak haberdar olmadığını ifade etti. Yüksek Öğrenim Yasası kapsamında üniversitelerde bu uygulamaların zaten yasaklandığını hatırlatarak, benzer korumaların tüm sektörlerde geçerli olması gerektiğini savundu.

ABD ve İrlanda’daki düzenlemeleri örnek gösteren Haigh, İngiltere’nin bu konuda geride kaldığını ve İşçi Partisi’nin “yasallaştırılmış istismara” son vermesi gerektiğini söyledi. Gizlilik sözleşmelerinin bireyler üzerinde ciddi psikolojik etkiler yarattığına dikkat çeken Haigh, işyerindeki mağdurların korunması için kapsamlı yasal değişiklikler çağrısında bulundu.

Birleşik Krallık’ta Şirketler İçin Veri Güvenliği ve Uyumluluk Politikaları Neden Kritik?

Birleşik Krallık’ta hassas verilerin korunması, siber tehditlerin yoğunlaştığı günümüzde işletmelerin öncelikli gündem maddesi haline gelmiştir. Veri ihlalleri yalnızca mali kayıplara değil, aynı zamanda ciddi itibar zedelenmelerine ve yasal yaptırımlara da yol açmaktadır. Bu nedenle şirketler, net politikalar, güçlü BT korumaları ve sürekli çalışan eğitimi yoluyla proaktif bir veri güvenliği yaklaşımı benimsemelidir.

Kişisel Cihaz Kullanımı Neden Riskli?

• Güvenlik açıkları: Kişisel cihazlar şirket sistemleri kadar korumalı değildir.
• Uyumsuzluk riski: Birleşik Krallık’ta birçok sektör, yalnızca onaylı iletişim araçlarını zorunlu kılar.
• Kazara ihlaller: Çalışanlar, farkında olmadan kişisel uygulamalardan veri sızdırabilir.

Sektörel Uyumluluk Gereklilikleri

• Finansal Hizmetler (FCA düzenlemeleri): WhatsApp gibi izinsiz platformlar, FCA kurallarını ihlal eder; milyonlarca £ ceza riski doğurur.
• Hukuk ve Kamu (SRA & Resmi Sırlar Yasası): Hukuk firmaları müvekkil gizliliğine, devlet çalışanları ise ulusal güvenliğe ilişkin düzenlemelere tabidir.
• Sağlık Hizmetleri (UK GDPR & NHS kuralları): Hasta verilerinin izinsiz paylaşımı ciddi yaptırımlar doğurur.

Politika İhlallerinin Olası Sonuçları

• UK GDPR kapsamında şirketler 17,5 milyon £ veya küresel cironun %4’üne kadar cezalandırılabilir.
• İhlalin kasıtlı ya da ihmalkar olup olmaması cezanın ağırlığını belirler.
• Bazı sektörlerde veri sızmasa bile ihlaller ciddi disiplin cezaları veya cezai sorumluluk doğurabilir.

Mercer 2025 Küresel Yetenek Trendleri Araştırması Raporu

Mercer’ın 2025 Küresel Yetenek Trendleri Araştırması, 1800’ü aşkın İK liderinin katılımıyla gerçekleştirilmiş ve şirketlerin insan odaklı dönüşüm stratejilerini, geleceğin iş gücü ihtiyaçları çerçevesinde analiz etmiştir.

Yetenek Yönetiminde Değişim

• Pozisyon bazlı planlama yerine beceri temelli modeller yaygınlaşıyor.
• Şirketlerin %58’i işin kendisini yeniden tasarlamaya odaklanıyor.
• Reskilling ve upskilling uygulamaları, iç kaynakları geliştirme stratejilerinin temelini oluşturuyor.
• Beceri odaklı dönüşüm uygulayan şirketlerin %98’i somut kazanımlar elde etti.

Çalışan Beklentileri ve Güven Krizi

• Çalışanlar sadece ücret değil, adil ve anlamlı iş deneyimi talep ediyor.
• İşverenlere duyulan güven düşüşte var.
• İK liderlerinin %69’u ücret eşitsizliğinin azaltılması, %56’sı ise şeffaflığın artması gerektiğini savunuyor.
• DEI (Diversity, Equity, Inclusion) stratejileri ve sürdürülebilirlik yaklaşımları öne çıkıyor.

Kurumsal Dayanıklılık ve Kriz Yönetimi

• İK liderlerinin %63’ü kriz planlamasını önceliklendiriyor.
• %67’si veri odaklı stratejilerle dayanıklılığı artırmayı hedefliyor.
• Tükenmişlik riski %82 ile en önemli tehditlerden biri.
• Esnek çalışma, mental sağlık ve iş-yaşam dengesi bağlılığı artıran unsurlar olarak tanımlanıyor.

Dijital Kültür ve Yetkinlik Dönüşümü

• Dijital dönüşüm sadece teknoloji entegrasyonu değil, aynı zamanda çevik kültür ve beceri gelişimiyle birlikte yürütülmeli.
• Şirketlerin %56’sı dönüşümde erken aşamada.
• En büyük engeller: bütçe yetersizliği (%53), beceri eksikliği (%40).
• AI destekli İK süreçleri ve dijital eğitimler önem kazanıyor.

Bölgesel Gözlemler ve Türkiye Perspektifi

• Türkiye’deki İK liderleri, ekonomik belirsizliklere yanıt olarak esnek ve sürdürülebilir insan yönetimine odaklanıyor.
• EVP (Employee Value Proposition) ve EX (Employee Experience) stratejileri yetenek kazanımında öne çıkıyor.

Mahkeme Hem İşe İade Hem Ayrımcılık Tazminatı Veremez

Hamilelik nedeniyle yapılan fesih işlemi, işe iade davasında İş Kanunu’nun 18/3-d maddesi uyarınca geçersiz sayılıp, işçinin işe iadesi ile işe başlatılmaması halinde 21. madde uyarınca iş güvencesi tazminatına hükmedilmiştir. İşverenin yaptığı fesih işlemi, ayrıca ayrımcılık yasağını ihlal etse bile, yine de sonuç değişmeyecek ve feshin geçersizliği ile işçinin işe iadesine karar verilecektir. Yasa’nın 21. maddesindeki özel düzenleme nedeniyle işe iade davasına bakan mahkeme, feshin geçersizliğinin tespitine ve işe iade ile işe başlatmama tazminatına hükmedecek, işe başlatmama tazminatı yanında ayrıca ayrımcılık tazminatına hükmedemeyecektir. Üstelik 21. maddedeki tazminat en az dört aya kadarki ücret tutarında,5. maddedeki tazminat ise en çok 4 aya kadarki ücret tutarında olup 21. madde işçi lehinedir. Aksinin kabulü halinde, ayrımcılık yasağının gündeme geldiği her işe iade davasında, davayı kabul eden mahkeme, hem iş güvencesi tazminatına hem de ayrımcılık tazminatına hükmetmek zorunda kalacaktır.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, E. 2010/13065, K. 2012/23353, T. 18.06.2012

“Şaka Sınırı Aşıldı”: İngiltere’de Çalışanını Tehdit Eden Çırak İşten Atıldı

İngiltere’de Bristol Employment Tribunal (İstihdam Mahkemesi), bir çırak teknisyenin işten çıkarılmasını haklı buldu. Brooklyn Forrester-Hayes adlı çalışan, bir iş arkadaşının öğle yemeğini kasıtlı olarak bozduğundan şüphelenerek, onu tehdit edip saldırgan mesajlar gönderdi. İşyerinde daha önce de şakalara aşırı tepkiler verdiği ve bu nedenle son kez uyarı aldığı belirtilen Forrester-Hayes, bu olayın ardından süresiz olarak uzaklaştırıldı ve sonrasında işine son verildi.

Mahkeme, Forrester-Hayes’in ADHD (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) tanısına rağmen davranışlarının iş güvenliğini tehlikeye attığına ve diğer çalışanların korunması adına işten çıkarılmasının gerekli olduğuna hükmetti. Çalışanın haksız fesih, ayrımcılık ve makul uyum sağlanmaması iddiaları reddedildi.

Karar, işyerinde şaka ve “laf atma kültürü”nün dikkatli yönetilmemesi halinde ne kadar ciddi sonuçlara yol açabileceğini gösteriyor. İngiltere’de işverenlerin, çalışanlar arasında sınırların net şekilde belirlenmesini sağlaması ve bu sınırların aşılmasına zamanında müdahale etmesi gerektiği vurgulandı.

Günün Sorusu

SORU: Çalışanın şehir dışı veya yurt dışına seyahat etmesi ve şirket kapsamında düzenlenmesi gereken seyahat formunu doldurmaması durumunda olası bir kazaya maruz kalmışsa bu iş kazası kapsamında değerlendirilir mi?

Bunu Biliyor Muydunuz?

2025 Yılı Asgari Ücret Desteği

Destek Miktarı: 2025 yılı Ocak-Aralık aylarında, şartları sağlayan işyerlerinde bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı x 33,33 TL destek tutarı olarak işverenin SGK prim borcundan mahsup edilir. Karşılık İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanır.

Kimler Yararlanabilir?

• 2024’ün aynı ayında:
  • Günlük kazancı 1.000 TL ve altında olan sigortalılar (genel işyerleri),
  • Günlük kazancı 2.000 TL ve altında olanlar (toplu iş sözleşmeli işyerleri),
  • Günlük kazancı 2.667 TL ve altında olanlar (linyit/taşkömürü işyerleri).
• 2025’te yeni açılan işyerleri: Ücret sınırı olmadan tüm sigortalılar için destekten faydalanabilir.

Yararlanma Şartları:

• Prim belgeleri ve beyannameler yasal süresinde verilmeli,
• Primler yasal süresinde ödenmeli,
• SGK borcu olmamalı (varsa yapılandırma/taksitlendirmenin düzenli ödenmesi şart),
• Kayıt dışı veya sahte sigortalı çalıştırılmamalı,
• 2024’te en az bildirilen sigortalı sayısının altına düşülmemeli.

Destek Verilmeyecek Durumlar:

• 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesi 2. fıkrası kapsamındaki kamu işyerleri,
• Kayıt dışı ya da sahte sigortalı tespiti yapılan işyerleri (destek iptali + geri ödeme),
• Aylık brüt asgari ücretin onda birini (2.600,55 TL) geçmeyen eksik kazanç bildiriminde işveren uyarılır, 15 gün içinde düzeltilirse destek devam eder.