Günlük Gelişmeler

Yargıtay, Aile Hekimlerinin Çalışma Statüsünü Netleştirdi

04.03.2025 tarihli Resmi Gazete’de yer alan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararında, aile hekimlerinin çalışma ilişkisinde asıl işverenin Sağlık Bakanlığı olduğu tespit edilmiştir.

Kararda, aile hekimlerinin hizmet verdikleri kişilerden ücret almadıkları, dolayısıyla kendi adlarına bağımsız bir işyeri oluşturmadıkları ve işveren vekili statüsünde oldukları belirtilmiştir. Bu doğrultuda, aile sağlığı merkezinde görev yapan davacının kişisel olarak alacaklardan sorumlu tutulamayacağı, asıl işverenin Sağlık Bakanlığı olduğu sonucuna varılmıştır.

Mahkeme tarafından, Sağlık Bakanlığı’nın işveren olduğunun kabul edilerek davanın esasına ilişkin inceleme yapılması gerekirken, davanın pasif husumet yokluğu gerekçesiyle reddedilmesi usul ve yasaya aykırı bulunmuştur.

Çalışan Üniversite Öğrencileri İş Yerinde Mobbinge Maruz Kalıyor

Üsküdar Üniversitesi tarafından yapılan araştırma, Türkiye’de çalışan üniversite öğrencilerinin %74,5’inin iş hayatında en az bir kez mobbinge maruz kaldığını ortaya koydu. Araştırmaya, 55 farklı üniversiteden 271 öğrenci katıldı. Öğrencilerin en yaygın çalıştığı meslek grupları arasında satış danışmanlığı, garsonluk, baristalık ve çağrı merkezi operatörlüğü yer alıyor.

Araştırma bulgularına göre, iş yerinde psikolojik baskıya uğrayan öğrenciler akademik performanslarında düşüş, özgüven kaybı, sosyal izolasyon ve stres gibi olumsuz etkilerle karşı karşıya kalıyor. Mobbingin en yaygın nedenleri arasında otoriter yönetim anlayışı, hiyerarşik yapı ve iş güvencesizliği bulunuyor.

Mobbing en çok yöneticiler, iş arkadaşları ve müşteriler tarafından uygulanıyor. Katılımcıların büyük bir bölümü maruz kaldıkları psikolojik tacizi görmezden gelmeyi tercih ederken, bir kısmı doğrudan karşılık verdiğini veya işten ayrıldığını belirtti.

Araştırma, çalışan öğrencilerin daha güvenli ve adil çalışma koşullarına sahip olabilmesi için hukuki düzenlemelerin güçlendirilmesi ve denetim mekanizmalarının artırılması gerektiğini vurguluyor.

Microsoft, Skype’ı Mayıs 2025’te Kullanımdan Kaldırıyor

She Lab Programında Yeni Dönem: Kadın Liderler İçin Sürdürülebilir Gelecek

Boyner Grup ve UNDP Türkiye iş birliğiyle yürütülen, kadınların sürdürülebilirlik alanında liderlik becerileri kazanmasını destekleyen She Lab – Sürdürülebilirlikte Geleceğin Kadın Liderleri Programı ikinci eğitim dönemine başlıyor.

Başvuru Tarihleri: 26 Şubat- 10 Mart 2025
Eğitim Başlangıç Tarihi: 17 Nisan 2025
Kimler Katılabilir? Üniversite 3. ve 4. sınıf öğrencileri ile lisansüstü eğitim gören genç kadınlar

Program İçeriği:

• Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, çevresel ve sosyal etki yönetimi, liderlik ve girişimcilik eğitimleri
• Mentorluk, staj ve iş gölgeleme fırsatları
• She Talks etkinlikleri ile kadın liderlerden ilham alma şansı
• Bitirme projeleri ve bireysel sürdürülebilirlik yol haritaları
• Başarıyla tamamlayanlara sertifika ve kariyer desteği

Verimlilik mi, Gözetim mi? Dijital Takip!*

Uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte, işverenler çalışan verimliliğini ölçmek için “bossware” olarak adlandırılan gözetim yazılımlarına yöneliyor. Bu yazılımlar, çalışanların klavye ve fare hareketlerini takip etmekten yüz tanıma sistemleriyle analiz yapmaya kadar geniş bir izleme kapasitesine sahip. İşverenler bu sistemleri veri güvenliği ve iş performansını artırma amacıyla kullanırken, çalışanlar için mahremiyet ihlali ve güven sorunu yaratıyor.

Gözetim Oranı ve Etkileri

• Bossware kullanımı hızla artıyor. 2021’de ABD’de uzaktan çalışanların olduğu şirketlerde bu oran %90’a ulaştı.
• Pazar büyüyor: 2023’te 535 milyon dolarlık olan pazarın, önümüzdeki 10 yıl içinde iki katına çıkması bekleniyor.
• Yapay zeka destekli sistemler, çalışanların risk puanlarını hesaplayarak olası güvenlik tehditlerini belirliyor ve çalışanların verimliliğini analiz ediyor.
• Çalışanlar üzerinde baskı yaratıyor: İzleme, çalışanları rahatsız ederken, yöneticilerin %81’i verimlilik artışı sağladığını söylüyor.

Yasal Düzenlemeler Yetersiz

• ABD’de işverenlerin izleme hakkı varken, bazı eyaletlerde çalışanları bilgilendirme zorunluluğu var.
• Avrupa ve Birleşik Krallık’ta veri koruma prensipleri daha sıkı ancak Türkiye gibi birçok ülkede henüz net düzenlemeler bulunmuyor.

Sonuç olarak, bossware kullanımı hem işverenler hem de çalışanlar için etik ve hukuki tartışmaları beraberinde getiriyor. Teknolojinin üretkenliği artırmak için kullanılabileceği farklı yollar mevcutken, aşırı gözetim yöntemlerinin çalışan motivasyonuna zarar verdiği vurgulanıyor.

Çevresel ve Sosyal Sorumluluk: Kanada’daki Şirketler ESG Standartlarına Nasıl Uyum Sağlıyor?

Toronto Menkul Kıymetler Borsası ve İklim Katılımı Kanada Odak Listesi’nde yer alan 81 halka açık şirket üzerinde yapılan araştırma, ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) konularındaki eğilimleri analiz etti.

• Yönetim Kurulu Gözetimi: Büyük şirketlerin çoğu, ESG konularını yönetmek için komiteler oluşturdu. Yöneticilerin %85’i bu alanda uzmanlığa sahip.
• Tazminat Politikaları: ESG hedefleri, yöneticilere sağlanan teşviklerde giderek daha fazla rol oynuyor. Ücret farkı raporlaması yaygınlaşıyor.
• Raporlama ve Güvence: Şirketler ESG çerçevelerini (SASB,GRO, TCFD) kullanmaya devam ediyor. Üçüncü taraf güvencesi sağlayan şirketlerin oranı %41.
• Tedarik Zinciri ve İşçi Hakları: Zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğiyle ilgili raporlamalar zorunlu hale geldi. Çoğu şirket bu alanda beyan sundu.
• ESG Hedefleri ve Hissedar Katılımı: Net sıfır emisyon hedefleri en yaygın açıklamalar arasında. Şirketlerin %25’i ESG ile ilgili hissedar teklifleri aldı.
• Yerel Halklarla İş Birliği: Doğal kaynak sektörü ve finans alanındaki şirketler, yerli halkların katılımı konusunda daha kapsamlı politikalar açıklıyor.

ABD’de Rekabet Yasağı Kaldırıldı: Çalışanlar İçin Yeni Dönem Başlıyor

ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), Rekabet Yasağı Sözleşmelerini (NCA) büyük ölçüde yasaklayan yeni kuralı 4 Eylül 2024 itibarıyla yürürlüğe koydu. Bu düzenlemeye göre, çalışanların eski işverenleriyle rekabet etmelerini engelleyen Rekabet Yasağı Sözleşmeleri geçersiz sayılacak.

Yeni kural tüm çalışanlar, bağımsız yükleniciler, çıraklar ve stajyerler için geçerli olacak, ancak üst düzey yöneticiler için istisna tanınarak, yıllık 151.164 dolar ve üzeri maaş alan yöneticiler için mevcut NCA’ların süresi dolana kadar geçerli olması sağlanacak. Ancak, bu yöneticiler için de yeni NCA’lar imzalanamayacak.

FTC’nin NCA Yasağı Gerekçesi

• FTC, NCA’ların çalışanların daha iyi iş fırsatlarına erişmesini engellediğini, işgücü piyasasında adil rekabeti bozduğunu savunuyor.
• Antitröst kuralları çerçevesinde NCA’ların rekabeti baskıladığı belirtiliyor.
• Üst düzey yöneticiler için bile NCA’ların yetenek hareketliliğini ve ticaret piyasasının verimliliğini düşürdüğü iddia ediliyor.

Alternatif Çözümler ve FTC’nin Yaklaşımı

• Kısıtlı süreli NCA veya belirli maaş seviyelerinde uygulanması önerilmiş, ancak FTC işverenlerin bu kuralları esnetebileceği gerekçesiyle reddetmiştir.
• Eyaletlere bırakılması önerisi de, bazı eyaletlerin işçileri korumada yetersiz kalabileceği gerekçesiyle kabul edilmemiştir.

Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu ve Gelecek Stratejileri (Mart 2025 Raporu)

Türkiye’de Kadın İstihdamının Genel Görünümü

• Kadınların işgücüne katılım oranı: %35,8
• Kadın istihdam oranı: %31,3
• Kadın çalışan sayısı: 8,8 milyon
• Kadınların en çok istihdam edildiği sektör: Hizmet sektörü (6,5 milyon kadın)
• Özel sektörde çalışan kadın sayısı: 6,6 milyon
• Kamuda memur olarak çalışan kadın sayısı: 1,4 milyon
• Kendi işinde çalışan kadın sayısı: 776 bin

Sektörel Dağılım

• Kadın istihdamının en yoğun olduğu sektör: Tekstil ve hazır giyim (%44)
• Otomotiv sektöründeki kadın oranı: %20
• Kimya sanayindeki kadın oranı: %26
• Turizm sektöründeki kadın oranı: %33
• Tarım sektöründe çalışan kadınların %90,6’sı kayıt dışı çalışıyor.

Kadınların İşgücüne Katılımındaki Zorluklar

• Ev işleri ve çocuk bakımı sorumlulukları nedeniyle kadınlar işgücü piyasasından uzaklaşıyor.
• Kadın-erkek maaş farkları bazı sektörlerde kadın istihdamını sınırlıyor.
• Kadınlar erkeklere göre daha fazla mobbinge maruz kalıyor.
• İşten ayrılan kadınlar tekrar çalışma hayatına dönmekte zorlanıyor.
• Kadınların iş-yaşam dengesi sağlamada karşılaştıkları güçlükler ve düşük eğitim seviyeleri istihdama katılımı sınırlıyor.

Kadın İstihdamını Destekleyen Projeler ve Teşvikler

• İş Pozitif Projesi: 556 bin kadın işe yerleştirildi, 40 bin kadın mesleki kurslara katıldı.
• Kadın İstihdamı İçin Pozitif Ayrımcılık Projesi: İmalat sektöründe her bir kadın istihdamı için işverene 25 bin TL destek veriliyor.
• Her Meslekte Kadın Eli Projesi: Forklift, CNC operatörlüğü gibi erkek egemen mesleklerde kadın istihdamını artırmaya yönelik eğitimler sağlanıyor.
• Kayıtlı Kadın İstihdamını Destekleme: İlave kadın istihdamı sağlayan işverenlere asgari ücretin net tutarına kadar hibe veriliyor.
• Engelli Kadınlara Destek Projesi: Kendi işini kurmak isteyen engelli kadınlara 150 bin TL’ye kadar hibe desteği sağlanıyor.
• Bilişim Sektöründe Kadınların Desteklenmesi: Veri tabanı, yazılım, dijital pazarlama gibi alanlarda mesleki eğitimler yaygınlaştırılacak.

2025-2028 Ulusal İstihdam Stratejisi Kapsamında Kadın İstihdamı İçin Planlanan Adımlar

• Kadın girişimcilik kültürü teşvik edilecek.
• Kadınların mesleki becerilerini artıran eğitim programları genişletilecek.
• Kurumsal çocuk bakım hizmetleri yaygınlaştırılacak.
• Kadınların sendikal örgütlerde daha fazla temsil edilmesi sağlanacak.
• Kadın kooperatifleri desteklenerek kadınların işgücüne katılımı artırılacak.

Türkiye ve Dünyada Kadın İşgücü Karşılaştırması

• Dünya genelinde kadınların işgücüne katılım oranı: %48
• Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı: %35,8
• ABD’de kadın işgücüne katılım oranı: %46,38
• Kadın işsizliği en düşük ülkeler: Ermenistan (%52,76), Türkmenistan (%52,61), Burundi (%51,96)
• Kadın işsizliği en yüksek ülkeler: Yemen (%8), Irak (%14), Katar (%16)

Yargıtay: İç Savaş Kaynaklı Fesihlerde İhbar Tazminatı Ödenmez

Somut uyuşmazlıkta; iç savaş sebebiyle işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı nedenin ortaya çıktığı açık olup sözü edilen zorlayıcı neden her iki taraf bakımından gerçekleşmiş sayılmalıdır. İç savaş ortamında yabancı ülkede işçinin çalışması iş sağlığı ve güvenliği kuralları gereğince de mümkün olamamaktadır. Kararın İlgili hukuk bölümünün (3) ve (4) numaralı paragraflarında değinilen Yargıtay kararlarından da anlaşılacağı üzere Dairemiz uygulaması; Irak ülkesinde meydana gelen iç savaş sebebiyle işveren fesihlerinde de4857 sayılı Kanun’un 25 inci maddesinin (III) numaralı bendi kapsamında, işçinin ihbar tazminatı isteğinin reddedilmesi gerektiği yönündedir. Açıklanan fesih şekline göre davacı işçinin kıdem tazminatı isteğinin kabulü yerinde ise de ihbar tazminatının hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

İşçiye ücreti dışında ödenen asgari geçim indirimi, kanun ile getirilmiş olup bireyin veya ailenin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıdır. Asgari geçim indirimi ücretin eki olmadığı gibi vergi iadesi yerine getirilen bir müessese olduğundan vergiye tabi olan işçiler açısından söz konusudur.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2022/6003, K. 2022/7078,T. 17.01.2018

Fransa Mahkemesi: İşverenin Toplantıyı Erteleme Yetkisi İşten Çıkarma Süresini Değiştirmez

Fransa Yüksek Mahkemesi’nin İstihdam Dairesi, 22 Ocak 2025 tarihli kararında, bir işverenin işten çıkarma öncesi toplantısının tarihini kendi inisiyatifiyle ertelemesi durumunda, disiplin cezasının bildirim süresinin, başlangıçta belirlenen tarihten itibaren işlemeye başlayacağını hükme bağladı.

Bir çalışan, işvereni tarafından başlangıçta 29 Ağustos 2019 tarihinde gerçekleştirilmesi planlanan işten çıkarma öncesi toplantısına davet edildi. Ancak işverenin kararıyla toplantı 6 Eylül 2019 tarihine ertelendi. Çalışan, 7 Ekim 2019 tarihli bir mektupla ciddi suistimal nedeniyle işten çıkarıldı.
Mahkeme, Fransız İş Hukuku gereğince, disiplin cezası içeren bir işten çıkarmanın, işten çıkarma öncesi toplantısının ardından en fazla bir ay içinde bildirilmesi gerektiğini belirtti. Bu sürenin başlangıcı, işten çıkarma öncesi toplantısının başlangıçta belirlenen tarihine göre hesaplanmalıdır.

Bu doğrultuda, işverenin inisiyatifiyle ertelenen toplantıya rağmen, sürenin 29 Ağustos 2019’dan itibaren işlemeye başladığı kabul edildi. Ancak işten çıkarma bildirimi 7 Ekim 2019’da yapıldığı için bir aylık süre aşılmış oldu. Bu nedenle, işten çıkarma hukuka aykırı bulundu ve çalışanın haksız işten çıkarma gerekçesiyle tazminat talep etme hakkı doğdu.

Günün Sorusu

SORU: Bir çalışanımız kendisi ve ailesi adına yaptırdığı TSS poliçesini vergi iadesi almak için tarafımıza sundu. Poliçe başlangıç tarihi:01.02.2025 poliçe bitiş tarihi:01.02.2026. Ödenen prim /12 yaparak çıkan tutarı 12 aylık (son ay 01.02.2026) bordrosuna mı giriş yaparak  ilerlemeliyiz?

Bunu Biliyor Muydunuz?

Ramazan Yardımlarının Bordro Yönü

Çalışma Hayatında Uygulamalar

• İşyerinde yemekhane hizmeti varsa, oruç tutan çalışanlara ek yemek yardımı yapılması zorunlu değildir. (ş sözleşmesi, toplu sözleşme ya da işyeri uygulamasında yoksa)
• Yemek kartı veya nakdi ödeme şeklinde sağlanan yardımlar Ramazan ayında da devam ettirilmelidir.
• Yemekhane hizmeti olan işyerlerinde, oruç tutan çalışanlara yapılan ayni veya nakdi yemek yardımları SGK prim ve vergi istisnasına tabi değildir, normal ücret gibi bordrolaştırılmalıdır.

Ramazan Yardımlarının Bordro Yönü

• Nakdi yardımlar (bayram harçlığı vb.), Gelir Vergisi, Damga Vergisi ve SGK primine tabidir.
• Ayni yardımlar (alışveriş kartı, erzak kolisi), SGK primine tabi değildir ancak vergiye tabidir.
• Damga vergisi muafiyeti bulunmamaktadır, hem nakdi hem ayni yardımlarda hesaplanacaktır.
• Ayni olarak yapılan kart ya da erzak yardımlarında, KDV dahil tutar üzerinden brütleştirme yapılmalıdır.

Sadaka ve Zekâtın Vergisel Durumu

• Sadaka ve zekât, ücretin bir parçası olmadığı için SGK primi ve Gelir Vergisine tabi değildir.
• Ancak, 2025 yılı için 53.339 TL’yi aşan karşılıksız intikaller Veraset ve İntikal Vergisine tabi tutulmaktadır.
• Kurumlar Vergisi kapsamında sadaka ve zekât bağış niteliğinde olup, vergi indirimi sağlanmamaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) mevzuatı gereği, çalışanların sağlık durumları gözetilmeli, özellikle oruç tutan çalışanların yorgunluk kaynaklı iş kazalarına karşı bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.
• Türkiye’de Ramazan ayında çalışma sürelerinin kısaltılmasına yönelik zorunlu bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak işveren, telafi çalışması uygulayabilir.