Günlük Gelişmeler

Ticaret Satış Hacmi Aralık 2024 Verileri Açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 11.02.2025 tarihli ticaret satış hacmi verilerine göre;

Yıllık Değişimler:

• Genel ticaret satış hacmi bir önceki yılın aynı ayına göre %8,2 arttı.

• Perakende ticaret satış hacmi yıllık bazda %13,5 artış gösterdi.

• Toptan ticaret satış hacmi %6,7, motorlu kara taşıtları ve motosiklet ticareti satış hacmi ise %5,1 arttı.

Aylık Değişimler:

• Genel ticaret satış hacmi bir önceki aya göre %4,7 arttı.

• Perakende ticaret satış hacmi aylık bazda %0,4 artış kaydetti.

• Toptan ticaret satış hacmi %7,3, motorlu taşıtlar ve motosiklet ticareti satış hacmi ise %0,9 yükseldi.

Veriler, perakende sektöründe güçlü büyümenin sürdüğünü, toptan ticarette ise daha yüksek bir artış yaşandığını gösteriyor

İŞKUR Gençlik Programı Başvuruları Başladı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, İŞKUR Gençlik Programı başvurularının 10 Şubat itibarıyla başladığını duyurdu. Program, üniversite öğrencilerinin eğitim hayatlarını sürdürürken mesleki deneyim kazanmalarını ve gelir elde etmelerini amaçlıyor.

Kimler Başvurabilir?

• Kamu üniversitelerinde örgün eğitimde aktif olarak öğrenim gören ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri.

• Açık öğretim ve uzaktan eğitim öğrencileri başvuramayacak.

• Yalnızca Türk vatandaşı öğrenciler başvurabilir.

Katılım Süresi:

• Öğrenciler haftada maksimum 3 gün programa katılabilecek.

Maddi Destek:

• Günlük 1.083 TL ödeme yapılacak.

• 5 gün katılan öğrenciye 5.415 TL, 14 gün katılan öğrenciye 15.162 TL destek sağlanacak.

• Kısa vadeli sigorta primleri devlet tarafından karşılanacak.

Hedeflenen Katılımcı Sayısı:

• 2025’te 200 bin öğrenci, toplamda ise 1 milyon öğrenci programdan faydalanabilecek.

Başvuru Adresi: genclik.iskur.gov.tr

Hazır Giyim Sektörü Ortadoğu ve Orta Asya Pazarında Güçleniyor

2024 yılında düşük kur ve yüksek maliyetler nedeniyle rekabet gücünü kaybeden hazır giyim sektörü, 2025’in ilk ayında Avrupa pazarındaki durgunluğa rağmen Ortadoğu ve Orta Asya pazarlarında büyüme kaydetti.

Sektörün Genel Durumu

• 2024 yılında sektör ihracatı %6,9 düşerek 17,92 milyar dolara gerilemişti.

• 2025’in ilk ayında %0,3 düşüşle 1,41 milyar dolar olarak kaydedildi.

• AB pazarındaki durgunluk sektörün ihracatını olumsuz etkilerken Ortadoğu ve Orta Asya’da yaşanan yükseliş dikkat çekti.

Ortadoğu Pazarında Büyük Artış

• Bölgeye yapılan ihracat %24,4 artarak 117 milyon dolara ulaştı.

• En yüksek artış:

  • %313 ile Ürdün,

  • %133 ile Katar,

  • %78 ile İran.

• Irak, 37 milyon dolar ile bölgedeki en büyük ihracat pazarı olurken, Ürdün (16 milyon $) ve Suudi Arabistan (10 milyon $) onu takip etti.

Türk Cumhuriyetlerine İhracat %27,2 Arttı

• Kazakistan %85,3 artışla en hızlı büyüyen pazar oldu.

• 37 milyon dolarlık ihracat hacmiyle en büyük 10 pazar arasına girdi.

Markaların Mağazalaşma Atağı Öne Çıkıyor

• İpekyol, LC Waikiki, Damat Tween gibi markaların mağazalaşma hamleleri, ihracatı artıran faktörler arasında yer aldı.

• Sektör temsilcileri Ortadoğu, Türk Cumhuriyetleri ve Afrika’da büyüme hedeflerini sürdürüyor.

Genel İhracattaki Pay

• Hazır giyim, toplam ihracattan %6,7, sanayi ihracatından %9,4 pay aldı.

KFC ve Pizza Hut Çalışanları Maaşlarını Alamıyor, Protestolar Devam Ediyor

Küresel İş Gücü Piyasasında Değişiklikler Serisi – 5

Kuzey Makedonya

• Uzaktan çalışma yasal çerçeveye oturtulacak.

• Belirli süreli iş sözleşmeleri 3 yıl ile sınırlandırılacak.

• İşten çıkarma sürecinde yazılı uyarı zorunluluğu getirilecek.

Peru

• Hamile ve ebeveyn çalışanlar için yeni denetim mekanizmaları getirildi.

• İş kazaları için işverenlerin sorumlulukları artırıldı.

Polonya

• Asgari ücret 4.666 PLN’ye çıkarıldı.

• Yabancı işçilerin işe alım süreci dijital hale getirildi.

• 24 Aralık (Noel Arifesi) resmi tatil ilan edildi.

Portekiz

• Ücret şeffaflığı yasası uygulanacak.

• Dijital platform çalışanları için yeni denetimler getirilecek.

Singapur

• İş yerinde ayrımcılıkla mücadele yasası kabul edildi.

• Dijital platform çalışanlarına yasal güvence sağlandı.

İşini Al, Dünyayı Gez: Dijital Göçebeler

Dijital göçebelik, konumdan bağımsız çalışan bireylerin, dünyanın farklı yerlerinden internet aracılığıyla işlerini sürdürdüğü bir yaşam tarzıdır. Teknolojinin gelişmesi ve uzaktan çalışma imkanlarının artmasıyla birlikte, özellikle serbest çalışanlar, girişimciler ve uzaktan çalışan profesyoneller için giderek daha popüler hale gelmiştir.

Birleşik Krallık merkezli ödeme sağlayıcısı Dojo, dijital göçebeler için en uygun şehirleri belirlemek amacıyla yaptığı araştırmanın sonuçlarını yayımladı. Çalışmada 237 şehir analiz edilirken, değerlendirme kriterleri arasında vize süresi, internet hızı, yaşam maliyeti, güvenlik ve sahile yakınlık gibi faktörler yer aldı.

Dünya Genelinde Dijital Göçebelik Trendi

• Dijital göçebe sayısı %4,7 arttı ve dünya genelinde 35 milyon kişiye ulaştı.

• İyi internet bağlantısı, güvenlik ve uygun yaşam maliyetleri, göçebelerin şehir seçiminde belirleyici faktörler oldu.

En İyi Dijital Göçebe Şehirleri
Araştırmaya göre, dijital göçebeler için en iyi şehir İtalya’nın Genoa kenti oldu. İtalya, İspanya ve Kanada en uygun ülkeler arasında yer aldı.

İlk 10 Şehir ve Öne Çıkan Özellikleri

• Genoa, İtalya – Hızlı internet, düşük maliyetli vize (124$ / 12 ay),yüksek güvenlik ve yaşam kalitesi

• Bari, İtalya – Düşük yaşam maliyeti (650$), güvenilir internet, yüksek yaşam kalitesi

• Valencia, İspanya – Canlı kültür, plajlara yakınlık, 12 aylık vize(725$), aylık maliyet 585$

• Quebec, Kanada – Ücretsiz dijital göçebe vizesi (6 ay), düşük yaşam maliyeti (725$)

• Catania, İtalya – Sicilya’nın sahil kenti, 650$ yaşam maliyeti, yüksek güvenlik

• Floransa, İtalya – Tarihi ve sanatsal çekicilik, aylık yaşam maliyeti 785$

• Palermo, İtalya – Akdeniz atmosferi, uygun yaşam maliyeti (660$)

• Las Palmas, İspanya – Kanarya Adaları’nda ılıman iklim, 600$ aylık maliyet

• Roma, İtalya– Tarihi miras, güvenilir internet, 720$ yaşam maliyeti

• Sevilla, İspanya – Canlı kültürel hayat, uygun maliyet (590$)

Belçika’da Yeni Hükümetin İşgücü Reformları: İşverenler İçin 10 Önemli Değişiklik

31 Ocak 2025 tarihinde, Belçika’da Haziran 2024’teki federal seçimlerin ardından koalisyon hükümeti kurulması konusunda anlaşmaya varıldı. Yeni hükümet, istihdam oranını %80’e çıkarmayı hedefleyerek işgücü piyasasında köklü değişiklikler yapmayı planlıyor.

Belçikalı işverenleri doğrudan etkileyecek 10 önemli reform:

• Deneme Süresinin Yeniden Getirilmesi

  • 2014 yılında kaldırılan deneme süresi 2025 yılı sonuna kadar geri getirilecek.

  • İşverenler ve çalışanlar, ilk 6 ay içinde iş sözleşmesini yalnızca 1 haftalık ihbar süresiyle feshedebilecek.

• İşten Çıkarma Tazminatı Üst Sınırı

  • İşten çıkarma tazminatları 52 hafta ile sınırlandırılacak (şu an 62 hafta).

  • 20 yıl hizmet süresi olan çalışanlar için yeni tavan uygulaması başlayacak.

• Gönüllü Fazla Mesai Esnekliği

  • Yılda 360 saate kadar fazla mesai imkanı tanınacak (Konaklama sektörü: 450 saat).

  • 240 saate kadar olan fazla mesailer için ücret, sosyal güvenlik primi ve gelir vergisi ödenmeyecek.

• Gece Çalışma Yasağının Kaldırılması

  • E-ticaret ve perakende sektöründe gece çalışması yasağı kaldırılacak.

  • Gece çalışması saat 00:00’dan itibaren geçerli olacak.

• Çalışma Süresinin Esnek Hale Getirilmesi

  • Çalışma süresi yıllık olarak planlanabilecek.

  • Haftalık minimum çalışma süresi tam zamanlı çalışmanın 1/3’ü olarak belirlenen kural kaldırılacak.

• Uzun Süreli Hastalık ve İşe Dönüş Önlemleri

  • 8 hafta devamsızlık sonrası, işverenin işçiyi değerlendirmesi zorunlu olacak.

  • 6 ay içinde iş entegrasyonu sağlanmazsa işveren cezalandırılabilecek.

  • İş göremezlik nedeniyle devamsızlıkta, çalışanların hastalık maaşı %10 oranında kesilebilecek.

• Ücretler ve Yan Haklarda Değişiklikler

  • Maaş endekslemesi devam edecek, ancak reform çalışmaları yürütülecek.

  • Yemek kuponları 8 Euro’dan 12 Euro’ya çıkarılacak.

  • Kafeterya planları için yasal çerçeve oluşturulacak (brüt maaşın %20’sine kadar).

• Öğrenci Çalışma Süresinin Artırılması

  • Öğrenciler için yıllık çalışma saati 650’ye çıkarılacak.

  • Öğrenci çalışması için asgari yaş 15’e düşürülecek.

• Esnek İş Modelinin Yaygınlaştırılması

  • Esnek işlerin tüm sektörlere yayılması planlanıyor.

  • Tam zamanlı çalışanlar, kendi işverenleri bünyesinde esnek iş yapabilecek.

• Tüm Çalışanlara Ek Emeklilik Planı

  • 2035 yılına kadar her çalışanın brüt maaşının en az %3’ü oranında ek emeklilik fonu yatırması sağlanacak.

Arnavutluk, Yapay Zeka ile İş Denetimlerinde Öncü Oluyor: İş Denetimlerinde Dijital Yardımcı

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Avrupa Birliği’nin finansal desteğiyle geliştirilen MIRA (İstihbarat ve Risk Değerlendirme Matrisi), Arnavutluk İş Müfettişliği tarafından iş kanunlarına uyumu artırmak için kullanılmaya başlandı.

MIRA’nın Getirdiği Yenilikler:

• Makine öğrenimi ve veri madenciliği kullanarak iş kanunu ihlallerini daha hızlı tespit ediyor.

• Manuel kırmızı bayrak değerlendirmeleri yerine geçmiş denetim verilerini analiz ederek daha doğru risk tahmini yapıyor.

• Denetim süreçlerini hızlandırıyor, hata payını azaltıyor ve müfettişlerin en kritik vakalara odaklanmasını sağlıyor.

• Yasa ve yönetmeliklere gerçek zamanlı erişim sunarak tutarsız uygulamaları önlüyor.

• İşletmelere karşı adil ve şeffaf denetimler sağlayarak güven oluşturuyor.

Makine Öğrenimi ve Veri Madenciliği Kullanımı:

• Dokuz farklı algoritma kullanarak geçmiş denetim verilerini analiz ediyor.

• Kayıt dışı istihdam vakalarını %30 daha iyi tahmin edebiliyor.

• Risk değerlendirmesi sayesinde denetimlerin % 70’i veri bazlı olarak planlanıyor.

Zorluklar ve Çözümler:

• Başlangıçta müfettişler, yapay zekanın önerilerine güvenme konusunda çekimser davrandı.

• Ancak zamanla, denetimlerin daha objektif, tutarlı ve şeffaf hale geldiği görüldü.

• MIRA, zaman içinde öğrenen ve gelişen bir sistem olduğu için, gelecekteki denetimler için daha güçlü tahmin yetenekleri kazanıyor.

Trump, Yabancı Yetkililere Rüşvet Verilmesini Yasaklayan ABD Yasasının Uygulanmasını Durdurdu

ABD Başkanı Donald Trump, ABD firmalarının rekabet gücünü artırmak gerekçesiyle 1977 Yabancı Yolsuzluk Uygulamaları Yasası (FCPA) kapsamındaki kovuşturmaların durdurulması için yürütme emri imzaladı.

Trump’ın emriyle, Adalet Bakanlığı’na yabancı yetkililere rüşvet verilmesini yasaklayan FCPA kapsamında yeni kovuşturmaların askıya alınması talimatı verildi.

Yeni bir uygulama kılavuzu oluşturulana kadar FCPA soruşturmaları Başsavcı onayına tabi olacak. Beyaz Saray, bu yasağın ABD şirketlerini uluslararası rekabette dezavantajlı hale getirdiğini savundu.

Tepkiler:

• Uluslararası Şeffaflık Örgütü, bu kararın ABD’nin küresel yolsuzlukla mücadeledeki liderliğini zayıflatacağını ve FCPA’nın tamamen kaldırılmasının önünü açabileceğini belirtti.

• Adalet Bakanlığı ve SEC, 2024’te 26 FCPA yaptırım davası açtı ve en az 31 şirketin soruşturma altında olduğunu duyurdu.

Çalışan Esenliği Araştırması Raporu

Wellbees ve Kariyer.net, Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi akademisyenlerinin danışmanlığında, çalışanların esenlik düzeyini etkileyen faktörleri belirlemek üzere bir araştırma gerçekleştirdi. 26 sektörden 1.000 katılımcı ile yapılan araştırma, çalışan esenliğinin üç boyutuna odaklandı: genel esenlik, tükenmişlik, işten duygusal memnuniyet.

Esenliği Etkileyen Faktörler

Araştırmaya göre çalışanların genel esenlik düzeyini en çok etkileyen unsurlar şunlardır:

• Çalışma hayatında özerklik (çalışanın kendi kararlarını alabilmesi, fikirlerinin sorulması)

• Sosyal ilişkilerden hoşnutluk

• Mevcut sosyo-ekonomik statü

Özellikle rol belirsizliği arttıkça tükenmişlik hissinin yükseldiği, buna karşın çalışma özerkliği ve sosyal ilişkilerin tükenmişliği azalttığı belirlendi.

Kuşaklar Arasında Esenlik ve Tükenmişlik Farklılıkları

• Y kuşağı, en düşük esenlik düzeyine sahip ve en fazla tükenmişlik hisseden grup oldu.

• Z kuşağı, Y kuşağına benzer bir tablo çizdi.

• X ve Baby Boomer kuşakları, daha yüksek esenlik seviyelerine sahip.

İklim Krizi Kaygısı: Eko-Anksiyete

İklim değişikliğine bağlı olayların çalışanlar üzerinde eko-anksiyete yarattığı ve bu durumun genel esenliği ve tükenmişliği olumsuz etkilediği tespit edildi.

Çalışma Şeklinin Etkisi

• Ofisten çalışanlar, hibrit veya uzaktan çalışanlara göre işten ayrılma eğilimi daha yüksek çıktı.

• Uzun saatler çalışanlar, firmalarına daha bağlı göründü.

Çalışanların İş Hayatında Öncelikli Beklentileri

Katılımcılara ücret dışındaki beklentileri sorulduğunda:

1. Yan haklar (sağlık sigortası, ek izinler vb.)

2. İşin anlamlı olması

3. Kişisel değerlerle örtüşmesi

4. Kişisel gelişime katkı sağlaması

5. Topluma faydalı olması

6. Esnek çalışma olanakları öne çıktı.

Eğitim ve sertifikasyon beklentisi ise en düşük öncelikli konu olarak belirlendi.

Esenlik Uygulamaları ve Çalışan Tercihleri

• Psikolojik destek en çok kadınlar, evliler ve daha varlıklı ailelerde yetişen çalışanlar tarafından tercih edildi.

• Çalışanların %90’ı, esenlik uygulamalarının zihinsel ve fiziksel sağlıklarını iyileştireceğine inandıklarını belirtti.

• En yaygın görülen esenlik uygulamaları:

  1. Esnek çalışma olanakları

  2. Esenlik ve stres yönetimi eğitimi

  3. Uzman destekleri (psikolojik danışmanlık, koçluk vb.)

Çalışma Saatleri Kayda Alınmamışsa Tanık Beyanları Geçerli Sayılır mı?

Fazla çalışmanın ispatı konusunda, dosya içerisinde işyerindeki çalışma düzenini gösterir işyeri kayıtları bulunmadığından davacının fazla çalışmalarının tanık beyanlarına göre kabulünde isabetsizlik yoktur. Davacı tanıklarından A.U, “…Birisi davacı Ş.D. … olmak üzere bizim çalışma saatlerimiz esnekti. Sabah 05.00 de kalkıp gece 24.00’a kadar çalıştığımız oluyordu.” şeklinde beyanda bulunurken davacı tanığı Y.B, “davacı sabah namazından sonra saat 05:00 gibi direk şirketin mutfağına gider, iş başı yapardı, davacı şirkette çalışanların yemeklerini verdikten sonra mesaisi biterdi, gece 12-01 gibi işten ayrılırdı” şeklinde; diğer davacı tanığı İ.K. ise “…Bence günde 15-20 saat çalışıyordu.” şeklinde beyanda bulunmuşlardır. Davalı tanığı çalışma saatlerinin 08.00-18.00 saatleri arasında olduğunu beyan etmiştir. Tüm dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, dosya kapsamında dinlenen tanıkların beyanları, yapılan işin niteliği, işyerinde çalışan aşçı sayısı ve yemek saatleri birlikte değerlendirildiğinde; davacının 05.00-18.00 saatleri arası çalıştığının kabulünün dosya kapsamına daha uygun düşeceği anlaşılmaktadır. Hâl böyle olunca davacının 05.00-18.00 saatleri arasında çalıştığının kabulü ile fazla çalışma alacağının hesaplanması gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2023/15209, K. 2023/18907, T. 05.12.2023.

İngiltere’de Şaka Sınırı Aşıldı, Fiziksel Şiddete Dönüştü: Mahkeme Çalışanın Lehine Karar Verdi

İngiltere’de Lewisham ve Greenwich NHS Trust’ta hastane resepsiyonisti olarak çalışan Ben Murphy, güvenlik görevlisiyle uzun süredir devam eden şakalaşmaların fiziksel saldırıya dönüşmesi sonucunda NHS Trust’tan 19.351,68 sterlin tazminat kazandı. Olay, Temmuz 2021’de A&E departmanında gerçekleşti. Murphy ve güvenlik görevlisi arasındaki şakalaşma, kişisel hakaretlere dönüştü. Murphy, güvenlik görevlisi tarafından “şişman” olarak nitelendirilirken, kendisi de güvenlik görevlisine “kel” diyerek yanıt verdi. Tartışma büyüdü ve Murphy’nin hakaret içeren sözleri üzerine güvenlik görevlisi fiziksel saldırıya geçti. Güvenlik görevlisi, Murphy’nin boğazını sıktı, kafasını duvara vurdu ve nefes almasını engelledi. Murphy, nefsi müdafaa kapsamında kendisini korumaya çalıştı, ancak olay sonrası NHS Trust tarafından 18 hafta süreyle askıya alındı ve yazılı uyarı aldı.

Murphy, disiplin sürecinin adil yürütülmediğini savunarak istifa etti ve hukuki yollarabaşvurdu. Mahkeme, Murphy’nin nefsi müdafaa kapsamında hareket ettiğine ve NHS Trust’ın onu askıya alma kararının haksız olduğuna hükmetti. Mahkeme ayrıca, NHS Trust’ın süreç boyunca Murphy’ye yeterli desteği sağlamadığını ve bunun çalışan üzerinde duygusal ve mali kayıplara neden olduğunu tespit etti. Sonuç olarak, askıya alınma sürecinde kaybettiği gelir için 4.351,68 sterlin, duygusal zarar ve travma için 15.000 sterlin olmak üzere toplamda 19.351,68 sterlin tazminat ödenmesine karar verildi.

Günün Sorusu

SORU: Yeni işe başlayan 45 yaş altı ve emekli olan engelli çalışanın otomatik Katılım Sistemi (OKS) kapsamında Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil olması zorunlu mudur?

CEVAP: Evet, 45 yaşın altında ve 01 belge türüne sahip olduğu için zorunludur.

Bunu Biliyor Muydunuz?

İş Göremezlik Ödeneği Hesaplama Esasları

İş Göremezlik Ödeneği Kapsamı: İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde sigortalıya ödenir.

Ödenek İçin Gerekli Şartlar:

• İş kazası ve meslek hastalığında herhangi bir prim günü şartı aranmaz, ilk günden itibaren ödenir.

• Hastalık ve analık hallerinde rapor tarihinden önceki 1 yıl içinde en az 90 gün prim ödenmiş olmalıdır.

• Hastalık nedeniyle raporlarda ilk 2 gün ödenmez, 3. günden itibaren ödeme başlar.

• Analık ödeneği doğumdan önce 8 (çoğul gebelikte 10) hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere verilir.

Ödeneğin Hesaplanması:

• Yatarak tedavide günlük kazancın yarısı,

• Ayaktan tedavide günlük kazancın üçte ikisi oranında hesaplanır.

Ödenek Hesaplama Dönemleri:

• 22.04.2021 öncesi: Son 3aylık prime esas kazanç dikkate alınır.

• 22.04.2021 – 21.12.2024 arası:

  • İş kazası ve meslek hastalığında son 3 ay,

  • Hastalık ve analık hallerinde son 12 ay prime esas kazanç dikkate alınır.

  • 12 ay içinde 180 günden az prim varsa, ödenek asgari ücretin 2 katını aşamaz.

• 21.12.2024 sonrası:

  • Tüm raporlar için son 12 ay prime esas kazanç dikkate alınır.

  • İş kazası ve meslek hastalığında bağlanacak gelir için son 3 ay dikkate alınır.

Yeni Düzenleme ile Değişiklikler:

• Hastalık ve analık hallerinde ödenek hesaplamasında değişiklik yapılmamıştır.

• İş kazası ve meslek hastalığı ödenekleri önceki hesaplamaya göre azalmıştır.

Ödeneğin Üst ve Alt Sınırları:

• Son1 yılda 180 günden az prim varsa, ödenecek tutar asgari ücretin 2 katını geçemez.

• Son1 yılda 180 günden fazla prim varsa ancak kazanç ortalaması asgari ücretin altındaysa, asgari ücret kadar ödenek alınır.