Günlük Gelişmeler

Küçük İşletmeler Vergi Yükü Altında

Gelir İdaresi E. Strateji Geliştirme Daire Başkanı Nazmi Karyağdı, enflasyon düzeltmesinin büyük işletmelerde vergilendirilecek kârı azalttığını veya bilançoları zarara dönüştürdüğünü belirtti. Ancak cirosu 50 milyon liranın altında olan küçük şirketlerin, büyük şirketlere oranla daha fazla vergi ödemek zorunda kaldığını vurguladı. Büyük şirketler enflasyon düzeltmesinden faydalanarak sermaye artışı sağlarken, küçük işletmeler bu avantajdan yararlanamıyor. Enflasyon düzeltmesinin yıllık uygulandığında yine benzer sorunların ortaya çıkacağını ve bu konuda yasal düzenleme yapılması gerektiğini savundu.

Ekonomik Program ve Çalışma Hayatı Tartışmaları Derinleşiyor: Asgari Ücret Belirleme Süreci Başlıyor

Türkiye’nin ekonomik programı ve çalışma hayatına yönelik tartışmalar, önümüzdeki dönemde daha da yoğunlaşacak. Özellikle asgari ücret, toplu sözleşmeler ve gelir vergisi dilimleri gündemin önemli konuları arasında yer alacak. Aralık ayında başlayacak olan asgari ücret komisyonu çalışmalarının öncesinde, Kasım sonu veya Aralık başında bir ön toplantı yapılması bekleniyor. Ücret tartışmaları, asgari ücretin toplumun geniş bir kesimi için temel ücret haline gelmesi nedeniyle şimdiden başladı.

Emeklilikte aylık bağlama sorunu ve enflasyonun etkisiyle gelecek yıl emekli olacakların maaşları arasındaki fark tartışılmaya devam ediyor. Kamu, bu konuda şimdilik bir düzenleme yapılmayacağını belirtmiş durumda, ancak sosyal güvenlik üzerindeki baskı artıyor. Esnek çalışma gibi düzenlemeler de Orta Vadeli Program’da (OVP) işaret edilmiş ve tartışılmaya devam ediyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 18 Ekim’de MESS Genel Kurulu’na katılması ve endüstriyel ilişkilerle ilgili vereceği mesajlar da bu gündemde önemli bir yer tutacak.

Erken Emeklilik İçin 45 Meslek Grubuna Yıpranma Payı

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre bazı meslek gruplarında erken emeklilik için yıpranma payı listesi güncellendi.

SGK tarafından yapılan duyuruya göre 45 meslek grubu için zor çalışma şartları ve tehlikeli işlere uygulanan yıpranma payı verileceği ifade edildi.

Yıpranma payı alacak 45 meslek grubundan bazıları:

1-Madenciler (yeraltı çalışanları)

2-Askerler (subay, astsubay, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler)

3-Polisler ve MİT mensupları

4-Radyoloji teknisyenleri ve sağlık çalışanları

5-Basın çalışanları (gazeteciler)

6-İtfaiyeciler

7-Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar

8-Cıva üretim tesislerinde çalışanlar

9-Kurşun ve arsenik işleriyle uğraşanlar

10-Cam fabrikası ve atölye çalışanları

11-Çimento fabrikasında çalışanlar

12-Cezaevi ve infaz kurumu personeli

Unvanların Anlamı ve Sorumlulukların Değişimi

Son yıllarda iş dünyasında üst düzey yönetici unvanlarının içi boşalıyor. Eskiden belirgin görev tanımları ve sorumluluklar barındıran “Müdür” veya “Direktör” gibi unvanlar, artık çoğu zaman yönetsel sorumluluklar yerine operasyonel işlerin idaresini ifade eder hale geldi. Bu durum özellikle Türkiye’de daha belirgin hale geldi. Şirketler, çalışanlarına maaş artışı sağlayamadıklarında, prestijli unvanlarla motive etmeye çalışıyor. Unvan kullanımı sadece iş dünyasında değil, sosyal hayatta da yaygınlaştı. Ancak bu, çalışanların uzun vadeli memnuniyetini sağlamıyor.

Unvanların anlamlı olabilmesi için belirli sorumluluklarla desteklenmesi gerektiği vurgulanıyor. Bir çalışanın kaç kişiyi yönettiği, hangi bütçeden sorumlu olduğu gibi kriterler unvanın anlamını belirlemeli. Ancak özellikle startup’larda ve teknoloji şirketlerinde, altı boş olan unvanlar, gerçek yönetsel sorumluluklar olmadan çalışanlara veriliyor.

Dünyada bu sorunun önüne geçmek için bazı örnekler bulunuyor. İngiltere’deki Chartered Management Institute (CMI), unvanların hiyerarşisini ve görev tanımlarını netleştirmenin çalışanlar arasında belirsizliği giderebildiğini gösteriyor. Benzer şekilde, ABD’deki teknoloji firmaları da “Lead” ve “Manager” unvanları arasındaki farkları belirleyerek, çalışanların sorumluluklarını daha net hale getiriyor.

Türkiye’de de unvan karmaşasını çözmek için şirketlerin çalışanlarının yönetsel sorumluluklarını netleştirmesi, maaş politikalarını verilen sorumluluklarla uyumlu hale getirmesi gerekiyor. Unvanlar sadece prestij unsuru olarak kullanılmamalı, işlevsel görev tanımlarıyla ilişkilendirilmelidir. Örneğin, Almanya’da yönetici pozisyonlarına verilen “Prokurist” (şirket temsilcisi, imza yetkilisi) gibi yasal unvanlar, yönetici sorumluluklarını net bir şekilde tanımlıyor.

Korn Ferry’nin yaptığı bir araştırma, çalışanların %78’inin unvanları motivasyon kaynağı olarak gördüğünü ortaya koyuyor. Ancak %64’ü, yöneticilik unvanının net bir sorumluluk getirmediğini düşünüyor. Türkiye’de PwC tarafından yapılan bir anket de çalışanların %65’inin unvanların görev tanımlarıyla uyumsuz olduğunu düşündüğünü gösteriyor.

İngiltere’deki Kadın İş Liderlerinin Sayısı 2024’te Düştü

İngiltere’de yönetici konumundaki kadınların sayısı, sekiz yıl sonra ilk kez düştü. Danışmanlık ve araştırma şirketi The Pipeline’ın analizine göre, İngiltere’nin borsada işlem gören en büyük 350 şirketindeki yönetim kurullarındaki kadın oranı 2024’te %33’ten %32’ye geriledi. Kadınlar, FTSE 350 şirketlerinde CEO rollerinin yalnızca %9’unu ve CFO rollerinin %18’ini elinde tutuyor. Ticari yönetim kurullarındaki kadınların oranı ise %20’den %19’a düştü. Rapor, geçen yıl İngiltere hükümetinin %40,2 oranıyla yönetim kurulu pozisyonlarında kadın temsili açısından lider olduğunu açıklamasının ardından geldi.

Romanya’da Asgari Ücret Ocak Ayında %9,5 Artacak, Vergi Muafiyetleri Uzatılacak

Romanya’nın koalisyon hükümeti, Ocak ayından itibaren brüt asgari ücreti %9,5 artırarak 4.050 Ley’e (884,61 $) çıkaracağını, Başbakan Marcel Ciolacu Çarşamba günü işverenler ve sendikalarla yaptığı toplantı sonrası açıkladı. Avrupa Birliği üyesi olan Romanya, Kasım ve Aralık aylarında cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri düzenleyecek ve hükümet, halihazırda büyük olan bütçe açığını daha da artırarak asgari ücreti ve devlet emekli maaşlarını iki kez yükseltti.

%9,5’lik artışa ek olarak, hükümet, maaşın 300 Ley’e kadar olan kısmı için vergi muafiyetini uzatmayı da planladığını açıkladı. Romanya henüz 2025 bütçe planını açıklamamış olsa da, analistler ve derecelendirme kuruluşları, kamu maliyesini güçlendirmek amacıyla bazı vergi artışlarının uygulanmasını bekliyor.

2025 Çalışan Deneyimi Trendleri Raporu

Genç Çalışanlar Daha İyimser ve İlgili

2025 yılına yönelik hazırlanan yeni bir rapora göre, İngiltere’deki genç çalışanlar, kariyerleri ve kurumlarının başarısı konusunda daha olumlu ve iyimser bir tavır sergileyecekler. Qualtrics tarafından yapılan araştırma, 25 yaş altı çalışanların gelecek yıl daha fazla bağlılık göstereceğini ortaya koyuyor.

İş Ortamındaki Değişimler

2025 Çalışan Deneyimi Trendleri raporu, başarılı işverenlerin işleri daha az kaotik hale getireceğini öne sürüyor. Değişim hızının çalışanlar üzerinde baskı oluşturduğuna dikkat çeken rapor, çalışanların bu değişimlere ayak uydurabilmesi için işveren desteğinin kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor.

• Ankete katılanların %39’u, üretkenlik baskısı altında hissettiklerini belirtti.
• Bu baskının başlıca nedenleri, değişim hızına ayak uyduramamak (%40) ve işletmedeki stratejik değişiklikler (%39) olarak gösteriliyor.
• Ayrıca, katılımcıların %34’ü bu baskının dış ekonomik koşullardan kaynaklandığını belirtiyor.
• %23’ü yapay zekanın iş yerinde kullanımının bu baskıya sebep olduğunu ifade ediyor.

İşe Alım ve Çıkış Süreçlerindeki Sorunlar

Çalışmada ayrıca işe giriş ve çıkış görüşmelerinin çalışan deneyimini olumsuz etkilediği belirtiliyor. Ankete katılanlar, başvuru ve görüşme süreçlerini en kötü deneyimleri olarak nitelendiriyor ve bu durumun işverenlerin itibarına zarar verebileceği vurgulanıyor.

Kısa Vadeli Kazançlar Güven Kaybına Yol Açıyor

Raporda dikkat çeken bir diğer trend ise, kuruluşların kısa vadeli kazançlara öncelik vermesi nedeniyle çalışanların güvenini kaybetmesi. Katılımcıların %66’sı üst düzey liderlerin yetkinliğine ve dürüstlüğüne güvendiğini belirtirken, yalnızca %52’si işverenlerinin kısa vadeli kazançlar yerine çalışan refahını önceliklendireceğine inanıyor.

Yapay Zeka ve Kurumsal Gerileme

Rapora göre, çalışanlar yapay zeka kullanımında şirketlerinden daha hızlı ilerliyor. Ankete katılanların %56’sı işverenlerinin AI eğitim ve destek programları sunmadığını belirtiyor.

• Ayrıca, %54’ü AI ile ilgili net yönergeler veya etik ilkelerin mevcut olmadığını söylüyor.
• Buna karşın, çalışanların %39’u AI’ı günlük veya haftalık olarak kullanırken,
• %24’ü kendi buldukları AI araçlarını aktif olarak kullanıyor.

2025 yılında iş dünyasında çalışanların deneyimlerinde önemli değişimler yaşanacak. Özellikle genç çalışanların kariyerlerine olan bağlılıklarının artacağı ve yapay zekanın iş yerinde kullanımının yaygınlaşacağı öngörülüyor. Ancak, işverenlerin bu değişimlere ayak uydurması ve çalışanların refahını ön planda tutması, başarı için kilit faktörler olarak öne çıkıyor.

Elektronik Puantaj Kayıtlarından Yapılan Alacak Hesabından Takdiri İndirim Yapılabilir mi?

“…Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davalı şirket yetkilisi tarafından imzalanan Fazla Mesai Çalışma Formu başlıklı belgede belirtilen 33.600,00 TL’nin davacının çalıştığı 01.12.2010 – 28.05.2013 tarihleri arasını kapsadığı, 28.05.2013 ve iş akdinin feshedildiği 07.11.2013 tarihlerini kapsamadığı belirtilerek, 28.05.2013 – 07.11.2013 tarihleri arası için elektronik giriş çıkış kayıtlarına göre fazla mesai alacağı hesaplanarak toplam 36.065,27 TL fazla mesai alacağı tespit edilmiştir. Mahkemece bilirkişi raporunda hesaplanan 36.065,27 TL fazla mesai alacağından %30 takdiri indirim yapılarak 25.245,68 TL’ye hükmedilmiştir.

Hükme esas bilirkişi raporunda tüm hesaplama şirket yetkilisi tarafından imzalanan Fazla Mesai Çalışma Formu ve elektronik giriş çıkış kayıtlarına göre yapıldığından, fazla çalışma alacağından takdiri indirim yapılmadan karar verilmesi gerekirken, %30 takdiri indirim yapılması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, Esas: 2016/17391, Karar: 2020/5963, Tarih:18.06.2020

Patronun Selam Vermediği Çalışan Tazminat Kazandı

İngiltere’de bir ofis çalışanı, patronunun kendisine sürekli selam vermeyi reddetmesi üzerine tazminat almaya hak kazandı. İş mahkemesine sunulan bilgilere göre, işe alım müdürü Nadine Hanson, patronu Andrew Gilchriste birçok kez selam vermiş ancak Gilchrist her seferinde onu görmezden gelmiştir.

62 yaşındaki Gilchrist, Hanson’ın işe geç kaldığını düşündüğü için ona kızgın olduğunu belirtti. Patronunun bu tavrı, Hanson’ın mahkemede lehine sonuçlanmasını sağladı. Yargıç Sarah Davies, Gilchrist’in davranışını “mantıksız ve insaniyetten uzak” olarak nitelendirdi.

Gilchrist’in bu tutumunun, yeni devraldığı görevi kullanarak bölge operasyon müdürü Hanson’ı istifaya zorlamak için kasıtlı olduğu iddia edildi. Gilchrist’in Hanson’a, “Burada olmak istemiyorsan ayrılmanı öneririm” demesine karşılık, Hanson’ın “Şirket için 20 yıl çalıştıktan sonra, ayrılmamın tek yolu beni işten çıkarmanızdır” şeklinde yanıt verdiği belirtildi.

Bu olaydan kısa bir süre sonra, Gilchrist’in aynı pozisyonda çalışan diğer iki çalışana maaş zammı yaptığı ortaya çıktı. Hanson, patronunun tutumu nedeniyle kendini değersiz hissettiğini ve bu durumun anksiyete yaşamasına sebep olduğunu söyleyerek 8 hafta boyunca rapor aldı.

Gilchrist, Hanson’ın hastalık raporuna inanmadığı için bu süre boyunca maaş ödemeyi reddettiğini mahkemede kabul etti. Hanson, haksız işten çıkarılma ve maaşından izinsiz kesinti yapılması nedeniyle davayı kazandı. Tazminat miktarının ise ilerleyen bir tarihte belirleneceği kararlaştırıldı.

Günün Sorusu

SORU: Beyaz yaka personelimizin süt izninin toplu kullanım hakkedişi 35 gün hesaplanmaktadır. Personelin talebi toplu izin gününü doğum tarihinden sonraki 1 yıl içerisinde haftada 2 gün şeklinde parçalı kullanmak istiyor. Mevzuata aykırı bir durum var mıdır?

CEVAP: Süt izninin toplu kullanımı özü itibariyle yasaya aykırıdır.

Süt izninin günlük kullanımı esas olup yalnızca büyükşehirlerde bazı iş müfettişlerince haftada bir gün şeklinde kullandırılması eleştiri konusu edilmeyebilmektedir. Ancak esas olan günlük kullanımıdır.

Personelin talebi günlük kullanım yerine, o haftaki toplam süt izni hakkedişini haftanın iki gününde parçalı kullanmaksa yine yasal olarak zemini olan bir işlem değildir.

Buradaki risk, olası bir şikayet/uyuşmazlık veya denetimde süt izninin diğer izin kullanmadığı günler için kullandırılmadığının kabul edilmesidir.

Ancak yine de yapılacak ise mutlaka karşılıklı Protokol ile bu talebin çalışandan geldiği ve uygulamanın detayları düzenlenmelidir.

Bunu Biliyor Muydunuz?

İşyerinin Devri

• İşyerinin devrinden bahsedilebilmesi için faaliyet halinde iken bütün tesisat ve işçileri ile birlikte diğer bir işveren tarafından devir alınması veya o işverene intikal etmesi şarttır.
• Bir işyerinin devri demek onun bütün hukuki neticeleriyle birlikte, yani aktifi ve pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına geçmesi demektir.
• Bu şartlarla yapılan bir devir anlaşması, çalışanların hizmet akitlerinin kesintisiz olarak devamı, yani yeni işverenin bu akitleri tanımasını kapsayacağından el değiştirme sayılacaktır.
• Aksi halde, ilk işveren kendi işçilerinin akdini feshederek faaliyetine son vermiş ise ortada 5510 sayılı Kanunun tarifine uygun bir işyeri kalmamış olacaktır. Böyle bir işyerini sadece binası, tesisatı, makine ve sair demirbaşları ile başkasına satmak veya kiralamak hukuken mülkiyetin veya kullanma hakkının devredilmesi demektir ki, bu durum el değiştirmenin varlığına yeterli sayılmayacaktır.
• Sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin devri halinde, yeni işveren tarafından, en geç işin veya işyerinin devralındığı tarihi takip eden 10 gün içinde işyeri bildirgesi ile işyerinin işlem gördüğü Kurumun ilgili birimine gönderilecektir. (İşyeri devir işlemi elektronik olarak da yapılmaktadır.)
• Devir bildirimine ilişkin10 günlük süre;
  • Devir işleminin ticaret sicil gazetesinde yayımlanmaksızın sözleşme ile yapılması halinde sözleşme tarihini,
  • Devir işleminin ticaret sicil gazetesinde yayımlanması halinde ilan tarihini takip eden günden itibaren başlayacaktır.