Günlük Gelişmeler

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’na Göre Verilecek Borcu Yoktur Belgeleri Genel Yazısı

SGK tarafından yayımlanan 27.09.2024 tarihli genel yazıya göre, Tebliğ değişikliğinin yürürlüğe girdiği 01.10.2024 tarihi ve sonrasındaki talepler için yapılacak kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu hesabında; işveren borçları, işverenin başka bir işverenin iş yerinde alt işveren (aracı) olması durumundaki borçları ve işverenin alt işvereni (aracısının) olması durumundaki borçları birlikte değerlendirilecek olup, toplamda 5.000,00 TL ve bu tutarın altında borç olması durumunda istekliye borcu yoktur belgesi verilebilecektir.

Hizmet Üretici Fiyat Endeksi, Ağustos 2024

TÜİK’in 30.09.2024 tarihli istatistiklerine göre, hizmet üretici fiyat endeksi (H-ÜFE) yıllık %57,72 arttı, aylık %2,62 arttı.
H-ÜFE 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %2,62 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %47,23 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %57,72 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %76,54 artış gösterdi.

H-ÜFE ulaştırma ve depolama hizmetlerinde yıllık %53,44 arttı.
Bir önceki yılın aynı ayına göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde %53,44 artış, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde %61,35 artış, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %65,99 artış, gayrimenkul hizmetlerinde %57,69 artış, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde %65,89 artış, idari ve destek hizmetlerde %55,51 artış gerçekleşti.

H-ÜFE ulaştırma ve depolama hizmetlerinde aylık %4,26 arttı.
Bir önceki aya göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde %4,26 artış, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde %3,03 artış, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %2,55 artış, gayrimenkul hizmetlerinde %2,54artış, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde %4,53 azalış, idari ve destek hizmetlerde %3,28 artış gerçekleşti.

Türkiye’de Emeklilik Oranı Tarihi Zirvede: Çalışan-Emekli Dengesi Bozuluyor

Türkiye’de emeklilik oranı tarihi zirvelere ulaştı. 2022’de 1 emekliye karşılık 2,1 çalışan bulunurken, bu oran 2023 sonunda 1,58’e, 2024 Haziran itibarıyla ise 1,55’e geriledi. Bu düşüşte, özellikle EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. EYT, çalışan-emekli oranını 0,5 puan etkiledi. Enflasyonun etkisiyle bu yıl emekli olacaklara daha yüksek maaş bağlanacak olması da emekli sayısındaki artışın bir diğer nedeni olarak gösteriliyor.

2024 Haziran itibarıyla Balıkesir, Çorum, Giresun, Sinop, Zonguldak ve Bartın’da emekli sayısı çalışan sayısını aşmış durumda. Sanayinin yoğun olduğu illerde ise emekli-çalışan oranında düşüş devam ediyor. Ancak turizm bölgelerinde ve depremden etkilenen illerde çalışan sayısında artış gözleniyor.

Anestezi Teknikerine Habersiz Narkotik Testi: Yargıtay Manevi Tazminatı Yetersiz Buldu

İstanbul’da özel bir hastanede anestezi teknikeri olarak çalışan bir kişi, 2017 yılında iş yeri dışındayken fenalaşarak hastaneye kaldırıldı. Ertesi gün işine dönen teknikerden, hastane yönetimi tarafından şeker hastalığı için istenen kan ve idrar testleri yapıldı. Ancak teknikerin bilgisi olmadan narkotik test de yapıldı ve ön raporda uyuşturucu madde izine rastlandığı gerekçesiyle teknikerin işten istifası istendi.

Kesin test sonuçlarında ise uyuşturucu maddeye rastlanmadı. Bunun üzerine tekniker, hastane hakkında maddi ve manevi tazminat davası açtı. İlk Derece Mahkemesi, davacıya 4 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, manevi tazminatın yetersiz olduğu gerekçesiyle kararı bozarak daha yüksek tazminat verilmesi gerektiğine hükmetti. Bu karar, teknikerin onayı olmadan yapılan testin ve sonuçların işyerine açıklanmasının kişilik haklarına saldırı olduğuna dair emsal teşkil etti.

Amerika’da İşsizlik Maaşı Başvuruları Düşüşte

Geçen hafta işsizlik maaşı için başvuran Amerikalıların sayısı son 4 ayın en düşük seviyesine geriledi.

Çalışma Bakanlığı açıklamada, işsizlik başvurularının 21 Eylül haftasında 4.000 düşüşle 218.000’e düştüğünü bildirdi. Geçen haftanın rakamı 3.000 yukarı revize edildi.

Haftalık işsizlik maaşı başvuruları, baharın sonlarından itibaren mütevazı bir şekilde yükseldikten sonra iki hafta üst üste düştü. Tarihsel olarak hala sağlıklı seviyelerde olsa da, işsizlik başvurularındaki son artış ve diğer işgücü piyasası verileri, yüksek faiz oranlarının işgücü piyasasına zarar verebileceğine işaret etti.

İtalya’da Enflasyon %1’in Altına Düştü

İtalya İstatistik Enstitüsü, Ağustos ayında tüketici fiyatlarının bir önceki yıla göre %1,2 oranında arttığını, Eylül ayında ise bu artışın %0,8’e gerilediğini açıkladı. Bu yavaşlamanın başlıca nedenleri enerji, ulaşım ve iletişim maliyetlerindeki düşüşler olarak gösterildi.

Veriler, Euro Bölgesi’ndeki 20 ülkenin genelinde yaşanan fiyat gerilemesinin bir parçası olarak değerlendirilirken, Cuma günü yayınlanan Fransa ve İspanya analizlerinde de olduğu gibi Avrupa Merkez Bankası’nın %2 enflasyon hedefinin altına inildiği gözlemlendi. Bu durum, yatırımcıların Ekim ayında yılın üçüncü faiz indirimi beklentilerini artırdı.

Almanya’nın bölgesel enflasyon verileri altı eyalette ılımlı bir seyir izledi. Bloomberg’in anketine katılan analistler, Euro Bölgesi genel enflasyonunun %1,8 olacağını öngörüyor ve bölgenin tamamına ait verilerin Salı günü açıklanması bekleniyor.

Citigroup, Dolandırıcılık ve Etik Dışı Davranışlar İçin Çalışanlarını Uyardı

New York Citigroup, bazı çalışanlarını dolandırıcılık ve etik dışı davranışlar konusunda uyardı ve şirketin doğru faturalandırılmasını sağlamak için yükleniciler tarafından yapılan işlerin daha sıkı incelenmesini düşündüğünü belirtti.

Citi, kontroller ve risk yönetimindeki zayıflıkları düzeltmekte zorlanıyor. Temmuz ayında, 2020’den beri devam eden düzenleyici cezalarla ilgili yetersiz ilerleme kaydettiği için düzenleyiciler tarafından 136 milyon dolar para cezasına çarptırıldı.

Bankacılık devi ayrıca çalışanlarından olası suistimalleri veya şirket politikalarının ihlallerini bildirmelerini istedi. Citi kaynaklarının kişisel veya profesyonel kazanç için kötüye kullanılması şüphesi durumunda soruşturma başlatılacağı belirtildi.

Fransa’da Yeni Daire: Ekonomi, Sosyal ve Çevresel İhtilaflar İçin Özel Mahkeme

Fransa’da, 2 Eylül 2024 tarihi itibarı ile Paris Hukuk Mahkemeleri’ne ekonomi, sosyal, çevre uyuşmazlıkları için özel yeni bir daire eklendi.

“Sosyal, Ekonomik ve Çevre Düzenleme Odası” başlıklı 34. Hukuk  Dairesi, 27 Mart 2017 tarihli yasaya dayanan tüm uyuşmazlıkların yanı sıra sosyal, ekonomik ve çevresel konulardaki benzeri tüm uyuşmazlıklara bakmaya yetkili olup, bu daire karara bağlayacaktır.

Gençlerin Beklenti ve Yönelimleri 2024 Araştırma Raporu

Şirketler ile gençleri bir araya getiren profesyonel ağ ve yeni nesil dijital işveren markası platformu Youthall’un 3.’sünü gerçekleştirdiği “Gençlerin Beklenti ve Yönelimleri Araştırması” 18-34 yaş aralığındaki 2.627 üniversite öğrencisi ve yeni mezun gencin katılımıyla gerçekleşti. Araştırma, gençlerin ekonomik koşullara, iş dünyasına ve geleceklerine dair kaygılarını ve beklentilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Katılımcı sayısı geçen yıla göre %70 oranında artmıştır.

Gençlerin İş Seçimindeki Öncelikleri:

• 2024 yılında gençlerin %53,7’si iş-yaşam dengesinin iş seçiminde en önemli faktör olduğunu belirtmiştir. Esnek çalışma koşulları ise %48 oranında tercih edilmiştir.
• Gençlerin %44,6’sı maaş seviyesini de önemli bir kriter olarak görmektedir.
• Gençlerin %60’ı çalışmak için kurumsal ve global şirketleri tercih ederken, Türkiye merkezli kurumsal şirketler sadece %7’lik bir tercih oranına sahiptir.
• Gençlerin %53,8’i yurt dışına gitmek istemekte, bu isteğin başlıca sebepleri uluslararası deneyim kazanma (%35,6), daha iyi yaşam koşulları (%31,4), ve emeğe verilen değer (%24,5) olarak belirtilmiştir.
• Çalışan gençlerin %71,3’ü önümüzdeki yıl iş değiştirmeyi planlamaktadır. İş değiştirme sebepleri arasında kişisel gelişim eksikliği (%63,2), gelir memnuniyetsizliği (%58,6), ve kariyer ilerlemesi için fırsat eksikliği (%47,1) öne çıkmaktadır.
• Katılımcıların %90’ı yapay zekâ teknolojilerinin kariyer planlarına yön vereceğine inanırken, %47,8’i yapay zekâ tabanlı CV tarama süreçlerinin genellikle adil olduğunu düşünmektedir.

Çalışanın Özel Eşyası, Çalışan Yokken ve İzinsiz Olarak İşverence Aranabilir mi?

” Ancak bu tedbir çalışanların özel eşyalarını yokluklarında aramaya varacak şekilde olmamalıdır. Dosya kapsamından davalı işyerinde güvenlik görevlisinin çalıştığı, tanık beyanlarından mağazaya girerken çalışanların üzerinde bulunan mağazada satılan ürün varsa bu ürünün üzerine görüldü barkodu yapıştırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle çalışanların mağazaya giriş ve çıkışlarında yanlarında bulunan ürünlerin kontrolü yapılarak gerekli önlem alınabilecekken, davacının yokluğunda çantasında arama yapılması, davacıyı diğer çalışanların nazarında hırsızlık gibi bir işleme maruz bırakılarak onurunun zedelenmesi açık bir haksızlıktır. Böyle bir durum karşısında davacının emniyet mensuplarını çağırması, onurunu korumaya yönelik olup haklı veya geçerli fesih nedeni oluşturmayacağı ortadadır. ”

Ankara BAM 34. Hukuk Dairesi, E: 2024/1175 K: 2024/1490 T: 05.07.2024

Avrupa Adalet Divanı’ndan Yarı Zamanlı Çalışanlar İçin Önemli Ayrımcılık Kararı

Avrupa Adalet Divanı, Danimarka’da bir Alman şirketinde çalışan yarı zamanlı iki bakım asistanının tam zamanlı çalışanlara göre ayrımcılığa uğradığı iddiasıyla açtığı davada önemli bir karar verdi. Karar, yarı zamanlı çalışanların karşılaştırılabilir tam zamanlı çalışanlara göre daha az olumlu muamele görmesinin objektif nedenlerle haklı gösterilemediği sürece yasadışı ayrımcılık teşkil edebileceğini belirtti. Ayrıca, çalışanların büyük çoğunluğunun kadın olduğu göz önüne alındığında, cinsiyete dayalı dolaylı ayrımcılık ihtimali de değerlendirildi.

Olayda, diyaliz hizmetleri sunan işveren, yalnızca tam zamanlı çalışanların fazla mesai ücretine hak kazandığı bir toplu sözleşmeye dayanıyordu. Avrupa Adalet Divanı, yarı zamanlı ve tam zamanlı çalışanların benzer işler yaptığını ve bu nedenle karşılaştırılabilir olduklarını belirtti. Eğer yarı zamanlı çalışanlar, tam zamanlı çalışanlarla aynı işleri yapıyorsa, ücretler de orantılı olmalıydı.

Divan, toplu sözleşmenin yarı zamanlı çalışanlara karşı ayrımcılık yarattığını ve bu durumun objektif gerekçelerle haklı gösterilemediğini belirtti. Ayrıca, işverenin uygulamasının, yarı zamanlı çalışanlara fazla mesai yaptırmayı teşvik ettiğini, bu nedenle toplusözleşmenin amaçlarına aykırı olduğunu ifade etti.

Cinsiyet ayrımcılığı konusunda, toplu sözleşmenin fazla mesai ücretine ilişkin hükmünün kadın çalışanları olumsuz etkilediği ve bu durumun objektif olarak haklı gösterilemediği takdirde yasa dışı dolaylı ayrımcılık teşkil edebileceği tespit edildi. Davadaki istatistikler, yarı zamanlı çalışanların büyük çoğunluğunun kadın olduğunu gösteriyordu. Ancak Divan, bu konuda nihai kararın ulusal mahkeme tarafından verilmesi gerektiğini vurguladı.

Sonuç olarak, Avrupa Adalet Divanı, işverenin yarı zamanlı çalışanları daha olumsuz bir şekilde muamele etmesinin yasadışı ayrımcılık olduğunu belirterek, cinsiyet ayrımcılığına ilişkin iddiaların da ulusal mahkemelerce incelenmesi gerektiğini ifade etti.

Günün Sorusu

SORU: 2024 dönemi içerisinde çalışanlarımıza aile yardımı ödemesi yapmayı planlıyoruz. Buna istinaden çalışanlarımızdan medeni durumlarına, evli olmaları durumlarında eşlerinin çalışıp çalışmadığına, ayrıca eşlerinin SGK’dan herhangi bir aylık veya ödenek almadıklarına dair bir evrak/onay almamız gerekiyor. Bunlar haricinde dikkat etmemiz gereken bir nokta var mıdır?  

CEVAP:  SGK istisnası uygulamak için, eşin aylık/gelir almaması ve çalışmaması gerekiyor.

Vergi istisnası olmayacak, bordroda kurgularken, aile yardımı 1 ve 2 şeklinde, SGK primi olup olmamasına göre ayırmak makul olacaktır. Eğer her iki türlü de ödenecekse. Ayrıca bu takibi, düzenli yapmamız gerekecek.

“İşyerinizden alacağım aile zammı / yardımı ile ilgili olarak, eşimin, zorunlu sigortaya tabi olacak şekilde çalışmadığını ve Kurum’dan gelir veya aylık almadığını, bu hususta değişiklik olması halinde bunu işverenliğinize anlık olarak bildireceğimi kabul ve beyan ederim”.

Bunu Biliyor Muydunuz?

Süt İzni Hakkında Genel Bilgiler

• Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni verilir.
• Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler.
• Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.  (İş Kanunu madde 74)
• Süt izninin hesaplamasında ücretli ve ücretsiz izin dönemleri, ulusal bayram ve genel tatil günleri, hafta tatili vs. gibi çalışılmayan günler hesaplamada dikkate alınmamalıdır.
• Yarım çalışma haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilir. Haftalık çalışma süresi 45 saat olan işyerlerinde 22,5 saat, 40 saat olan işyerlerinde ise 20 saat şeklinde uygulanır.
• Yarım çalışma süresince süt izni verilmez.